Γιατί τρώμε μπακαλιάρο την 25η Μαρτίου, ο «γάμος» με τη σκορδαλιά

Ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά εξακολουθεί να είναι το απόλυτο σύμβολο της ημέρας, ενώ σε πολλές περιοχές της χώρας οργανώνονται γιορτές και εκδηλώσεις αφιερωμένες σε αυτό το εμβληματικό πιάτο.

Η Σαρακοστή αποτελεί τη μεγαλύτερη και αυστηρότερη περίοδο νηστείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας, με τους πιστούς να απέχουν από τρόφιμα ζωικής προέλευσης από την Καθαρά Δευτέρα έως το Πάσχα. Ωστόσο, κατά τη διάρκειά της υπάρχουν τρεις εξαιρέσεις, που προσφέρουν μια ευκαιρία «χαλάρωσης» της νηστείας.

Μία από αυτές τις εξαιρέσεις είναι η 25η Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, μια ιδιαίτερα σημαντική και χαρμόσυνη εορτή!

Την ημέρα αυτή επιτρέπεται η κατανάλωση ψαριού, ελαίου και οίνου, γεγονός που εξηγεί γιατί το παραδοσιακό πιάτο της ημέρας είναι ο μπακαλιάρος με σκορδαλιά.

Γιατί όμως παστός μπακαλιαρός;

Η επιλογή του παστού μπακαλιάρου έχει τις ρίζες της στα τέλη του 15ου αιώνα, μια εποχή κατά την οποία η ναυτιλία και το εμπόριο άκμαζαν στην Ευρώπη. Η διάδοση του μπακαλιάρου στην Ελλάδα συνδέεται άμεσα με τους εμπόρους που έφερναν το αλατισμένο ψάρι από τις βόρειες θάλασσες, καθιστώντας το προσιτό ακόμα και σε περιοχές που δεν είχαν εύκολη πρόσβαση στη θάλασσα.

Οι παράκτιες περιοχές της χώρας είχαν τη δυνατότητα να καταναλώνουν φρέσκα ψάρια, όμως στην ενδοχώρα η συντήρησή τους ήταν δύσκολη, δεδομένου ότι δεν υπήρχαν ψυγεία. Ο παστός μπακαλιάρος αποτέλεσε μια οικονομική και εύκολα διαθέσιμη λύση, εδραιώνοντας τη θέση του στο ελληνικό τραπέζι.

Ο «γάμος» με την σκορδαλιά και οι παραλλαγές

Με το πέρασμα του χρόνου, ο μπακαλιάρος «παντρεύτηκε» γευστικά με τη σκορδαλιά, ένα συνοδευτικό που βασίζεται σε απλά και οικονομικά υλικά, διαθέσιμα σε κάθε σπίτι: πατάτα ή ψωμί, σκόρδο, ελαιόλαδο και ξύδι ή λεμόνι. Ο δυνατός και χαρακτηριστικός συνδυασμός των δύο γεύσεων έκανε το πιάτο ιδιαίτερα αγαπητό.

Αν και το κλασικό πιάτο είναι ο τηγανητός μπακαλιάρος με σκορδαλιά, υπάρχουν και τοπικές παραλλαγές σε όλη την Ελλάδα. Σε ορισμένες περιοχές, όπως στη Μακεδονία, ο μπακαλιάρος μαγειρεύεται πλακί στον φούρνο, ενώ σε άλλα μέρη προστίθενται μπαχαρικά ή συνοδεύεται με διαφορετικές εκδοχές σκορδαλιάς.

Σήμερα, παρά τις διατροφικές αλλαγές και τις νέες γαστρονομικές τάσεις, η παράδοση της 25ης Μαρτίου παραμένει αναλλοίωτη.