Ρωσικό αέριο τέλος στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας. Έκλεισαν οι στρόφιγγες για την Ευρώπη

Ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom ανακοίνωσε ανήμερα της Πρωτοχρονιάς ότι οι εξαγωγές αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας σταμάτησαν από τις 08:00 (ώρα Μόσχας, 07:00 ώρα Ελλάδας) καθώς εξέπνευσε η ισχύς της συμφωνίας διαμετακόμισης.

 Το κλείσιμο της παλαιότερης οδού του ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη βάζει τέλος σε μια δεκαετία τεταμένων σχέσεων μετά την κατάληψης της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.

Η Ρωσία εξακολουθεί να εξάγει αέριο μέσω του αγωγού TurkStream που βρίσκεται στο βυθό της Μαύρης Θάλασσας.

 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διπλασίασε τις προσπάθειές της να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια μετά το ξέσπασμα της στρατιωτικής σύγκρουσης στην Ουκρανία το 2022 αναζητώντας εναλλακτικές πηγές.

Η ισχύς της πενταετούς συμφωνίας διαμετακόμισης αερίου ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία εξέπνευσε τις πρώτες ώρες της 1ης Ιανουαρίου 2025 και το Κίεβο έχει επανειλημμένα δηλώσει πως δεν πρόκειται να παρατείνει τη συμφωνία όσο διαρκεί ο πόλεμος.

 

«Λόγω της επανειλημμένης και σαφώς εκφρασμένης άρνησης της ουκρανικής πλευράς να ανανεώσει αυτές τις συμφωνίες, η Gazprom δεν έχει από την 1η Ιανουαρίου 2025 την τεχνική και νομική δυνατότητα να προμηθεύει αέριο για διαμετακόμιση μέσω του εδάφους της Ουκρανίας», αναφέρει η Gazprom σε δήλωση που δημοσιοποίησε μέσω του Telegram.

«Από τις 8:00 ώρα Μόσχας, η προμήθεια ρωσικού αερίου για μεταφορά μέσω του εδάφους της Ουκρανίας δεν πραγματοποιείται».

Οι αλλαγές που φέρνει η διακοπή

Οι εναπομείναντες αγοραστές ρωσικού αερίου, όπως η Σλοβακία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Αυστρία, έχουν κανονίσει εναλλακτικές προμήθειες και οι αναλυτές προβλέπουν ελάχιστες επιπτώσεις στην αγορά από τη διακοπή της ροής ρωσικού αερίου. Η εξέλιξη αυτή έχει πολύ μεγαλύτερη γεωπολιτική σημασία.

 Η Μόσχα έχει χάσει το κυρίαρχο μερίδιό της στις προμήθειες φυσικού αερίου προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από αντιπάλους όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και η Νορβηγία μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η οποία ώθησε την ΕΕ να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Η κρατικά ελεγχόμενη Gazprom, άλλοτε ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο, κατέγραψε ζημίες ύψους 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων μόνο το 2023, τις πρώτες ετήσιες ζημίες της από το 1999.

Για την Ευρώπη, η απώλεια των φθηνών προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου συνέβαλε σε μια σημαντική οικονομική επιβράδυνση, σε έξαρση του πληθωρισμού και σε επιδείνωση της κρίσης κόστους ζωής.

Παρόλο που η Ευρώπη έσπευσε να βρει εναλλακτικές πηγές ενέργειας, η απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου επιδείνωσε τις μακροπρόθεσμες ανησυχίες για τη μείωση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητάς της και ιδίως για το βιομηχανικό μέλλον της Γερμανίας.

 

Οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία

Η Ρωσία και η Σοβιετική Ένωση πέρασαν μισό αιώνα χτίζοντας ένα σημαντικό μερίδιο της ευρωπαϊκής αγοράς φυσικού αερίου, το οποίο στην κορύφωσή του ανερχόταν στο 35%, αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει σχεδόν καταστρέψει αυτή τη δραστηριότητα για τη Gazprom.

Οι περισσότερες ρωσικές διαδρομές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη είναι κλειστές, συμπεριλαμβανομένης της Yamal-Europe μέσω Λευκορωσίας και του Nord Stream κάτω από τη Βαλτική που ανατινάχθηκε το 2022.

Ο αγωγός της σοβιετικής εποχής μέσω της Ουκρανίας φέρνει φυσικό αέριο από τη Σιβηρία μέσω της πόλης Sudzha - που τώρα βρίσκεται υπό τον έλεγχο Ουκρανών στρατιωτών - στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας. Στη συνέχεια ρέει μέσω της Ουκρανίας στη Σλοβακία. Στη Σλοβακία, ο αγωγός αερίου χωρίζεται σε κλάδους που πηγαίνουν στην Τσεχική Δημοκρατία και την Αυστρία.

 

Το Κίεβο αρνήθηκε να διαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία διαμετακόμισης.

Η Ουκρανία παραιτείται από περίπου 800 εκατομμύρια δολάρια ετησίως σε τέλη από τη Ρωσία, ενώ η Gazprom θα χάσει σχεδόν 5 δισεκατομμύρια δολάρια από τις πωλήσεις φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας.

Η λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης είναι απίθανο να προκαλέσει επανάληψη του ράλι τιμών φυσικού αερίου στην ΕΕ το 2022, καθώς οι εναπομείνασες ποσότητες είναι σχετικά μικρές.

Η Ρωσία θα στείλει περίπου 15 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας το 2023 - μόλις το 8% της μέγιστης ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω διαφόρων οδών το 2018-2019. Η Gazprom δήλωσε ότι θα στείλει 37,2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα την Τρίτη σε σύγκριση με 42,4 εκατ. κυβικά μέτρα τη Δευτέρα.

 

Η διακοπή των προμηθειών μέσω της Ουκρανίας θα αποτελέσει σημαντικό πλήγμα για τη Μολδαβία, μια χώρα που κάποτε αποτελούσε μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Η Ουγγαρία θα συνεχίσει να λαμβάνει ρωσικό αέριο από το νότο, μέσω του αγωγού TurkStream στην κοίτη της Μαύρης Θάλασσας, αν και επιθυμούσε να διατηρήσει και την ουκρανική διαδρομή.

.ieidiseis.