Ξεσηκωμός για τα βουνά του Ασπροπόταμου!

Αποστόλης Καλτσής*

 

Δεν έχουν περάσει παρά λίγοι μήνες από τότε που η περιοχή του Ασπροπόταμου βίωσε μία πρωτόγνωρη καταστροφή, ως αποτέλεσμα του σαρωτικού περάσματος της κακοκαιρίας Ντάνιελ. Οι ζημιές που προκλήθηκαν σε πολύ βασικές υποδομές, όπως το οδικό δίκτυο και το δίκτυο ύδρευσης, κυρίως στους οικισμούς της ανατολικής μεριάς του Ασπροπόταμου (Κρανιά, Στεφάνι) ήταν ολοκληρωτικές – και με βάση τις εξελίξεις που παρατηρούμε, δεν προβλέπεται ιδιαίτερη βελτίωση τους επόμενους μήνες. Με αυτά τα δεδομένα, προκαλεί το λιγότερο οργή να μαθαίνουμε πως υποβλήθηκαν οι περιβαλλοντικές μελέτες για την αδειοδότηση 5 (!) αιολικών σταθμών** (ΑΣΠΗΕ) ακριβώς πάνω από τις περιοχές που πλήγηκαν περισσότερο, δηλαδή στον ορεινό όγκο της Τριγγίας και αμέσως δυτικότερα, στα βουνά που χωρίζουν τον ανατολικό Ασπροπόταμο από το Μέτσοβο.

Ούτε λίγο, ούτε πολύ, κάποιοι σκέφτηκαν πως είναι καλή ιδέα να κάνουν εκχερσώσεις τεράστιας κλίμακας (όπως απαιτούνται για την εγκατάσταση των τεράστιων ανεμογεννητριών) στις ίδιες πλαγιές που πριν λίγους μήνες κατέβασαν πρωτοφανείς όγκους νερού! Δε χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει πως, αν τυχόν υλοποιηθούν αυτά τα έργα, το τι θα κατεβάσουν τα ρέματα στην πρώτη ραγδαία βροχή θα κάνουν τις καταστροφές του Ντάνιελ να μοιάζουν ασήμαντες. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει ποιο είναι το περίφημο «ενδιαφέρον» των επενδυτών ΑΠΕ για το περιβάλλον, όταν φέρνουν για αδειοδότηση τέτοια θηριώδη έργα στην χειρότερη περίσταση.

 

Ιδού, λοιπόν, η κατάσταση: η ίδια η δημόσια διοίκηση που σήμερα μας ενημερώνει ότι μπαίνουμε με «δικιά μας ευθύνη» (sic) στο οδικό δίκτυο του Ασπροπόταμου, πιθανώς σε λίγους μήνες να έχει δώσει «πράσινο φως» να μπουν 26 ανεμογεννήτριες των 150+ μέτρων σε ύψος στα κορφοβούνια του! Για να φτάσουν εδώ πάνω, όμως, τα θηρία των εκατοντάδων μέτρων χρειάζονται και φαρδιοί και καινούριοι δρόμοι: θα είναι άραγε η υπόσχεση για «αποκατάσταση των υποδομών» το τυρί στη φάκα της μετατροπής του παρθένου ορεινού τοπίου του Ασπροπόταμου σε μια τεράστια βιομηχανική ζώνη; Θα χρησιμοποιηθεί ως μοχλός πίεσης η ανησυχία των ντόπιων για την επιβίωση των χωριών, προκειμένου να ληφθεί η συναίνεση για αυτή την καταστροφή; Πιστεύω πως όντως είναι πολύ πιθανό να αποπειραθούν να το κάνουν αυτό, αλλά ταυτόχρονα πιστεύω πως σε μία τέτοια περίπτωση ο κόσμος θα απορρίψει αυτή τη δόλια προσφορά και θα απαιτήσει τη συντήρηση των υποδομών χωρίς βρώμικα ανταλλάγματα.

 

Τα τελευταία σχεδόν 15 χρόνια που επισκέπτομαι σε ετήσια βάση, μαζί με άλλους φυσιολάτρες-τριες, τον Ασπροπόταμο, είχα την ευτυχία να περπατήσω και να ανέβω σε όλες τις κορυφές οπού σχεδιάζεται η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών: Τριγγία, Κάλτσα, Γκιώναλη, Καπ Γκρας, Μοράβα, Κέδρος, εξαίσιοι τόποι, σχεδόν αλώβητοι από την ανθρώπινη παρέμβαση, καταφύγια της Φύσης, αλλά και κυρίαρχα, αναπόσπαστα και ζωτικά στοιχεία της ταυτότητας του Ασπροπόταμου. Σκέφτομαι, ας πούμε, τις φορές που συναντούσαμε στη βρύση της Ασβεσταριάς τους νέους της Κρανιάς, στον δρόμο τους για να ανεβούν και να διανυκτερεύσουν στην κορυφή της Τριγγίας: τι από αυτή την εμπειρία ενηλικίωσης, σύσφιξης δεσμών, εξοικείωσης αλλά και αναμέτρησης με τα στοιχεία της Φύσης θα έχει πραγματικό νόημα, όταν το τοπίο θα έχει γεμίσει με ανεμογεννήτριες και οι πλαγιές θα έχουν χαρακωθεί από χιλιόμετρα δρόμων; Γιατί οι ορειβάτες, οι φυσιολάτρες, αυτοί που αποζητούν τέλος πάντων να περάσουν μερικές ημέρες μέσα σε ένα περιβάλλον που δεν κυριαρχείται από το ανθρωπογενές, να επιλέξουν τον Ασπροπόταμο και όχι αποκλειστικά τα γειτονικά Τζουμέρκα, που λόγω του καθεστώτος του Εθνικού Πάρκου, σε μεγάλο τμήμα τους δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση ανεμογεννητριών;

 

Ποιοι θέλουν να ισοπεδώσουν τα βουνά του Ασπροπόταμου;

 

Η εταιρία που θέλει να υλοποιήσει αυτό το τερατούργημα είναι η KIEFER: στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο εμφανίζονται ως φορείς του έργου οι εταιρείες GREEN VELOCITY 2 MIKE και GREENFIELD WIND MIKE, αλλά αμέσως παρακάτω διαπιστώνει εύκολα κανείς ότι οι μονοπρόσωπες εταιρείες αυτές είναι ‘θυγατρικές’ της KIEFER, καθώς τα στοιχεία επικοινωνίας (υπεύθυνο επικοινωνίας, τηλέφωνο, ηλεκτρονική διεύθυνση) παραπέμπουν άμεσα στην έδρα της εταιρείας KIEFER. Το ίδιο, άλλωστε, συμπέρασμα προκύπτει και από την αναζήτηση στο Γενικό Μητρώο των στοιχείων των δύο επιχειρήσεων: μοναδικός μέτοχος και διαχειριστής τους εμφανίζεται ο Παναγιώτης Πετρόχειλος, ο οποίος εμφανίζεται και στη διοίκηση της KIEFER, μαζί με τον συνεπώνυμό του Χρήστο Πετρόχειλο, ενώ και πάλι τα στοιχεία επικοινωνίας παραπέμπουν στην έδρα της KIEFER.

 

Το γεγονός, λοιπόν, ότι φορέας του έργου είναι η KIEFER πρέπει να μας ανησυχεί ιδιαίτερα, καθώς η εταιρεία αυτή φαίνεται πως καταφέρνει να παίρνει άδειες για τα έργα της ακόμα και σε περιπτώσεις που οι μελέτες έχουν κραυγαλέες παρατυπίες ή ελλείψεις, ακόμα και με την παράκαμψη κρίσιμων αρνητικών γνωμοδοτήσεων. Ακολουθούν ορισμένες διαφωτιστικές περιπτώσεις:

 

-          Στα Όρη Τσαμαντά Θεσπρωτίας και εντός της περιοχής NATURA, αδειοδοτήθηκαν 2 αιολικά έργα της KIEFER, παρ΄ όλο που οι σχετικές μελέτες παραβίαζαν ευθέως τη νομοθεσία. Ενώ δηλαδή η νομοθεσία προβλέπει οι εργασίες πεδίου για την καταγραφή της ορνιθοπανίδας να γίνουν την άνοιξη, η μελέτη ανέφερε πως αυτές έγιναν το φθινόπωρο. Ήταν τόσο καραμπινάτη η παράβαση, που το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν είχε άλλη επιλογή από το να ακυρώσει την αδειοδότηση του ενός έργου, όταν η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία υπέβαλε προσφυγή εναντίον της έκδοσης της άδειας. Αν, ωστόσο, για οποιοδήποτε λόγο δεν υπήρχε η δυνατότητα προσφυγής από κάποιον φορέα, το έργο θα προχωρούσε κανονικά, αφού αρκετά στελέχη της Διοίκησης (και ενώ ήταν σε γνώση τους αυτή η παρατυπία) έκαναν τα στραβά μάτια.

 

-          Αντίστοιχες περιπτώσεις είναι και αυτές στην περιοχή της Οίτης, όπου η Διεύθυνση Βιοποικιλότητας του ΥΠΕΝ έδωσε επίσης θετική γνωμοδότηση για αιολικό της KIEFER (ΑΣΠΗΕ ΜΑΚΡΥΡΑΧΗ-ΞΕΡΟΒΟΥΝΙ), παρότι και πάλι στη μελέτη αναφερόταν ότι η εργασία πεδίου καταγραφής της ορνιθοπανίδας έγινε το φθινόπωρο. Επιπλέον, άλλο αιολικό της εταιρείας (ΑΣΠΗΕ ΞΕΡΟΒΟΥΝΙ) αδειοδοτήθηκε παρά την – πλέον βαρύνουσα - αρνητική γνωμοδότηση του ΟΦΥΠΕΚΑ, του φορέα, δηλαδή, που γνωρίζει καλύτερα την εκεί προστατευόμενη περιοχή και είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση και την προστασία της.

 

-          Στην εταιρεία KIEFER ανήκει και ο αιολικός σταθμός ΣΙΦΥΛΑ, πάνω από τη Δέση Τρικάλων, που επίσης αδειοδοτήθηκε σκανδαλωδώς παρά το γεγονός πως τεκμηριωμένα η μελέτη του ήταν καρμπόν με αυτές για άλλα 5 αιολικά της εταιρείας σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας! Χωρίς καν να έχουν πατήσει το πόδι τους στην περιοχή και χρησιμοποιώντας φωτογραφίες «τεκμηρίωσης» από το διαδίκτυο!

 

Εάν λοιπόν η εταιρεία KIEFER τυγχάνει όντως ιδιαίτερης μεταχείρισης από τη Διοίκηση, ας είμαστε ψυλλιασμένοι για το τι μπορεί να δούμε. Ας μην είμαστε βέβαιοι ότι αυτή η ανεπαρκέστατη (επιεικής χαρακτηρισμός) Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), στην οποία οι συντάκτες «κατάφεραν» σε 5 διαφορετικές ορεινές θέσεις του Ασπροπόταμου να μην εντοπίσουν ούτε ένα ίχνος (!) αρκούδας (όσοι κατάγονται από την περιοχή σίγουρα γελάνε πικρά διαβάζοντας αυτή την πληροφορία) θα συναντήσει, όπως θα έπρεπε, αρνητικές γνωμοδοτήσεις. Ας μην επαναπαυτούμε στο γεγονός ότι φαντάζει αδιανόητο, με την κοινή λογική, να δοθούν άδειες για μεγάλα βιομηχανικά έργα που δεν σχετίζονται καν με τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού, όταν βασικές υποδομές για τη διαβίωσή του παραμένουν κατεστραμμένες. Για αυτό απαιτείται ξεσηκωμός και κινητοποίηση άμεσα από όλους-ες για να αποτραπεί το εφιαλτικό σενάριο, καθώς οι εταιρείες αιολικών είναι έτοιμες να πατήσουν στο διάχυτο – αλλά ευεξήγητο - αίσθημα παραίτησης που υπάρχει στον τοπικό πληθυσμό για να προχωρήσουν τις δουλειές τους.

 

* Βιολόγος MSc, Συνεργάτης Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας, Φίλος και τακτικός επισκέπτης του Ασπροπόταμου

 

** Ο τίτλος του έργου είναι «5 ΑΣΠΗΕ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ 96,6MW ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ, ΚΥΝΗΓΟΣ, ΤΡΙΓΓΙΑ, ΚΑΛΤΣΑ ΚΑΙ ΝΕΡΑΙΔΑ ΠΕ ΤΡΙΚΑΛΩΝ» και ο πλήρης φάκελος βρίσκεται αναρτημένος στην πλατφόρμα του Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου (ΗΠΜ) https://eprm.ypen.gr/src/App/w1/1902 (πρόσβαση μπορεί να έχει ο καθένας, με μία απλή εγγραφή). Η δημόσια διαβούλευση θα είναι ανοιχτή έως τις 5/7/2024.Α