Άγιοι Ακύλας και Πρίσκιλλα. Πρότυπο συζυγίας.

Το ζεύγος των αγίων Ακύλα και Πρίσκιλλας τιμά η αγία μας Εκκλησία στις 13 Φεβρουαρίου. Έχει επικρατήσει εδώ και χρόνια να τιμούνται οι δύο άγιοι ως ζεύγος πρότυπο για τους χριστιανούς, για την αγάπη που είχαν ο ένας για τον άλλον, αλλά πρωτίστως για την αγάπη τους προς τον Θεό. Ο απόστολος Παύλος αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων στη γνωριμία του με το ζεύγος αυτό [1].

Είναι εμφανές πως αυτό που έχει ανάγκη σήμερα η κοινωνία μας είναι η ύπαρξη κατάλληλων προτύπων, ανδρών και γυναικών, ζευγαριών που πρωτίστως θα έχουν μεταξύ τους αγάπη κι έρωτα. Δύο έννοιες συνώνυμες σύμφωνα με την πατερική σκέψη [2]. Όμως συμβαίνει κάτι που κανονικά δεν θα έπρεπε να συζητείτε καν. Ο όρος έρωτας σκανδαλίζει μέσα στον εκκλησιαστικό χώρο κάποιες φορές. Προτιμάται ο όρος ‘’αγάπη’’. Έχει δίκιο ο Τάσος Λειβαδίτης όταν γράφει πως ‘’κι όταν ο Θεός μοίρασε τον κόσμο, τα παιδιά πήρανε τις γωνιές των δρόμων κι ο διάβολος τις πιο ωραίες λέξεις’’ [3]. Ανάλογη και η σκέψη του Νίτσε. Έτσι, επιβεβαιώνεται ο μεγάλος φιλόσοφος Νίτσε, ο οποίος σημειώνει πως ο χριστιανισμός έδωσε στον έρωτα να πιει δηλητήριο και ο έρωτας, αν και δεν πέθανε από αυτό, όμως εκφυλίστηκε σε ελάττωμα’’ [4].

Τί λένε όμως οι Πατέρες γι’ αυτό; Ο άγιος Διονύσιος Αρεοπαγίτης θα πεις στους χριστιανούς της εποχής του, ό,τι θα έλεγε και σήμερα σε όσους φοβούνται τον όρο έρωτα μέσα στην Εκκλησία, αλλά και τον εντοπίζουν μόνο στον θείο έρωτα. Θα έλεγε λοιπόν ‘’τό τοῦ ἔρωτος ὄνομα μή φοβηθῶμεν, μηδέ τις ἡμᾶς θορυβείτω’’ [5]. Ας μην μας δημιουργεί πανικό και φοβίες το όνομα του έρωτα μέσα στην Εκκλησία. Αυτός ο έρωτας, είτε είναι ψυχικός, είτε φυσικός, είτε αγγελικός είναι μία συγκρατική δύναμη στη γλώσσα του αγίου Μαξίμου Ομολογητού [6]. Συνέχει, συγκρατεί, ενώνει. Προφανώς δεν ενώνει τα ίδια, αλλά τα διαφορετικά. Μία γέφυρα προσώπων που υπάρχει για να συνδέει και να ολοκληρώνει. Στην πλατωνική γλώσσα βέβαια δηλώνει έλλειψη, καθότι ο Θεός δεν μπορεί να έχει έλλειψη για τον άνθρωπο [7]. Στους Πατέρες αυτό δεν συμβαίνει.

Δεν αποτελεί αμαρτία λοιπόν ο έρωτας. Αμαρτία είναι η άρνηση του, η αφαίμαξη του ως στοιχείου της ζωής. Εξάλλου, ο έρωτας που εμφωλεύει στην ανθρώπινη φύση και συμπλέκει τα σώματα συναντάται ως γνώση [8]. Ποια είναι λοιπόν η αμαρτία; Από την άλλη, αρκετοί προβαίνουν σε μία άλλη σύγχυση. Ταυτίζουν τον έρωτα με την σεξουαλικότητα. Η ερωτικότητα δεν ταυτίζεται με την σεξουαλικότητα. Η ερωτικότητα μπορεί να έχει σεξουαλικότητα, η σεξουαλικότητα όμως δεν είναι απαραίτητο να έχει ερωτικότητα. Τί συμβαίνει όμως κι εδώ με την ενοχοποίηση των λέξεων; Το γράφει πολύ σωστά ο καθηγητής Θεολογίας Χρυσόστομος Σταμούλης: ‘’…το ευσεβιστικό στοιχείο της Εκκλησίας στηριζόμενο από και στηρίζοντας την οποιαδήποτε εξουσιαστική διάθεση ανθρώπων ανήμπορων να ζήσουν μια πραγματική ζωή - και είναι αλήθεια πως όποιος δεν μπορεί να ζήσει τη δική του ζωή παλεύει να ερημώσει τις ζωές των άλλων, κατάφερε μια σχεδόν ολική αφαίμαξη της ανθρώπινης ερωτικότητας εντός των ορίων της Εκκλησίας’’ [9].

Ο έρωτας συμπλέκει τα σώματα, θα πει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος [10]. Δεν είναι ζήτημα μόνο των ψυχών. Αν ήταν έτσι, θα είχαμε να αντιμετωπίζουμε (δυστυχώς την αντιμετωπίζουμε κάποιες φορές) μία αίρεση, ενός άτεγκτου ανθρωπολογικού μονοφυσιτισμού, εντός της Εκκλησίας, καθότι δεν μπορεί στην πατερική ανθρωπολογική σκέψη να διαχωριστεί το σώμα από την ψυχή και η ψυχή από το σώμα. Αν το σώμα και η ψυχή δεν δημιουργήθηκαν μαζί, θα μας πει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, τότε σε μία τέτοια περίπτωση ο Θεός δεν είναι Παντοδύναμος [11]. Έτσι, έχουμε να κάνουμε μία χιασματική σχέση κατά Merleau-Ponty [12].

Είναι ανάγκη να σταθούμε για λίγο σε μία θέση που αγνοούν πολλοί σήμερα. Υποστηρίζουν πως ο σκοπός του γάμου είναι η γέννηση παιδιών. Ας δούμε τι λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: ‘’ Ἐδόθη μέν οὖν καί παιδοποιΐας ἕνεκεν ὁ γάμος πολλῷ δε μᾶλλον πλέον ὑπέρ τοῦ σβέσαι τήν τῆς φύσεως πύρωσιν’’ [13]. Και για την παιδοποιία δόθηκε ο γάμος, αλλά περισσότερο για να σβήσει αυτή την σαρκική πύρωση που νιώθει ο άνδρας για την γυναίκα και η γυναίκα για τον άνδρα. Αναλόγως κινείται και ο άγιος Βασίλειος Αγκύρας, λέγοντας πως δεν δόθηκε ο γάμος μόνο για την παιδοποιία αλλά και ‘’δι’ αὐτόν τον τῆς μίξεως οἶστρον ὑπερμαχοῦν αὐτῷ ἔχῃ τό ἄρρεν’’ [14]. Σημειώνει επίσης τα εξής καταπληκτικά για το πώς έπλασε ο Θεός την γυναίκα, δίνοντας της ξεχωριστά χαρακτηριστικά από τον άνδρα: ‘’…και αὐτήν τήν τοῦ σώματος πλάσιν τε καί ἰδέαν τοῦ θήλεος μαλακωτέραν εἰργάσατο, ἵνα καί ἁφῇ καί βλέμματι, καί κινήματι, καί τῇ τῶν μελῶν συνόλως ἁβρότητι, καί ὁρῶν καί ὁρώμενον, μάλαγμα ἡδονῆς ἡ τῷ ἄρρενι, κατά πᾶσαν αἰσθήσεως προσβολήν πανταχόθεν προσπίπτον’’ [15].

Ο άνδρας και η γυναίκα που ενώνονται με την ευλογία της Εκκλησίας δεν μπορούν να παραβλέψουν την σεξουαλικότητα. Είναι καιρός να μιλήσουμε γι’ αυτά εντός της Εκκλησίας και να πάψουμε να αλληθωρίζουμε, δείχνοντας σκανδαλισμένοι από καταστάσεις τις οποίες ο Θεός επέτρεψε στο ανθρώπινο γένος, ανάμεσα στον άνδρα και στην γυναίκα, ανάμεσα στην γυναίκα και στον άνδρα. Το φιλί, το χάδι, η όμορφη συμπλοκή των σωμάτων, αποκαλύπτουν την ομορφιά και την χαρά της συνάντησης των προσώπων και της αλληλοσυμπλήρωσης.

Ο έρωτας δεν είναι αίτημα, είναι ανάγκη. Είναι το συστατικό της όμορφης συζυγίας. Αυτές τις μέρες που η Πολιτεία φέρνει προς ψήφιση το ανερυθρίαστο νομοσχέδιο που αφορά τον γάμο των ομοφυλόφιλων ζευγαριών, που κάνουν σημαία τη ζωή τους στα πλαίσια ενός απόλυτου δικαιωματισμού, ο οποίος λειτουργεί σε βάρος των παιδιών, τα οποία αντιμετωπίζουν ως εμπορεύσιμο είδος και όχι ως καρπό έρωτα και αγάπης, το ζεύγος των αγίων Ακύλα και Πρίσκιλλας γίνεται πρότυπο υγιούς ερωτικότητας και αγάπης. Η Εκκλησία ποτέ δεν στέρεψε από πρότυπα αγίων ανδρών και γυναικών που με αγάπη ενώθηκαν μεταξύ τους, αφού πρώτα αγάπησαν τον Χριστό. Η Εκκλησία προβάλλει την υγιή σχέση και ανάπτυξη εντός της οικογένειας με γονείς τον πατέρα και την μητέρα. Όλα τα άλλα είναι εκ του πονηρού και δεν είναι οικογένεια. Το επαίσχυντο νομοσχέδιο αυτό ακριβώς προωθεί και πραγματώνει. Καταργεί και την οικογένεια και τον Χριστό.

                                                                                   

Υποσημειώσεις:

[1] Πρ. Απ. 18, 1-3.

 

[2] Μαξίμου Ομολογητού, Σχόλια εἰς τό περί θείων ὀνομάτων, PG 4, 268-C 269A.

 

[3] Τάσου Λειβαδίτη, Το θλιμμένο γραμματοκιβώτιο.

 

[4] Φ. Νίτσε, Πέρα από το καλό και το κακό, μετάφραση - επιμέλεια Ζήσης Σαρίκας, εκδόσεις Νησίδες, Θεσσαλονίκη 1999, σ. 77.

 

[5] Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Περί θείων ονομάτων, 4, 12, PG 3, 709B.

 

[6] Μαξίμου Ομολογητού, Κεφάλαια διάφορα θεολογικά τε καί οἰκονομικά, PG 90, 1388B.

 

[7] Πλάτωνος, Συμπόσιον, Εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα, 1992, 203a.

 

[8] Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ὑπόμνημα εἰς τήν πρός Ἐφεσίους Ἐπιστολήν, Ομιλία 20, PG 62, 135-136.

 

[9] Χρυσόστομου Σταμούλη, Έρως και θάνατος, Εκδόσεις Ακρίτας, Αθήνα 2009, σ. 153.

 

[10] Ό.π.

 

[11] Γρηγορίου Νύσσης, Περί κατασκευῆς ἀνθρώπου, PG  44, 236A.

[12] Πρβλ. Merleau-Ponty Maurice, The Visible and the Invisible, Illinois, Northwestern University Press, Studies in Phenomenology and Existential Philosophy, μτφρ. Lingis Alfonso, 1698, σ. 259.

 

[13] Ιωάννου Χρυσοστόμου, Περί Παρθενίας, PG 48, 547.

 

[14] Βασιλείου Αγκύρας, Περί τῆς ἐν παρθενίᾳ ἀληθοῦς ἀφθορίας, PG 30, 676ΑC.

 

[15] Ό.π.

 

 

Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (Θεολόγος, Βαλκανιολόγος)

Εφημέριος Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Διάβας - Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων