Συναγερμός για το δημογραφικό

Ποιες παρεμβάσεις προγραμματίζονται για τη στήριξη της οικογένειας, την ενίσχυση του εργατικού δυναμικού, τη διαχείριση της γήρανσης, τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής και την πρoώθηση της ανάπτυξης. Με πρωτοβουλία του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, ξεκινά ευρεία διαβούλευση με τα κόμματα, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους επιστημονικούς φορείς και τους πολίτες, έτσι ώστε μέχρι τον Μάιο να έχει διαμορφωθεί η νέα εθνική στρατηγική για την αντιμετώπιση του φλέγοντος προβλήματος.

Oλο το βάρος στην αντιμετώπιση της δημογραφικής κρίσης ρίχνει η κυβέρνηση, με στόχο να ανατρέψει τις αρνητικές προβλέψεις, σύμφωνα με τις οποίες το 2050 ο πληθυσμός της χώρας θα είναι κατά 1 εκατομμύριο λιγότερος. Το εθνικό σχέδιο δράσης για το δημογραφικό τους, βασικούς άξονες του οποίου αποκαλύπτει η Realnews, αναμένεται να παρουσιαστεί επισήμως εντός του Μαΐου του 2024.

Μέσω της «R», η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη τονίζει ότι θα αρχίσει άμεσα τις επαφές με τα κόμματα, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους επιστημονικούς φορείς και την κοινωνία των πολιτών, προκειμένου το σχέδιο να ενσωματώσει προτάσεις και ιδέες όλων των αρμόδιων φορέων. Το σχέδιο θα βασίζεται σε πέντε κομβικούς άξονες, μέσω των οποίων θα επιχειρηθεί η ανακοπή της αρνητικής δυναμικής που παρουσιάζει η σχέση γεννήσεων/θανάτων στη χώρα.

Οι βασικοί άξονες καλύπτουν τον άνθρωπο σε όλο το φάσμα της προσωπικής και της επαγγελματικής ζωής του, από τη γέννηση μέχρι τη γήρανσή του, και είναι οι εξής:

- Στήριξη της οικογένειας.

- Ενίσχυση του εργατικού δυναμικού.

- Διαχείριση της γήρανσης.

- Διασφάλιση της ποιότητας ζωής.

- Προώθηση της ανάπτυξης.

«Η κυβέρνησή μας έχει αντιληφθεί την κρισιμότητα του προβλήματος και είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας που το δημογραφικό έχει τοποθετηθεί ανάμεσα στα πρωταρχικά θέματα της ατζέντας ως ζήτημα εθνικής σημασίας, που απαιτεί διακομματική συνεργασία», λέει στην «R» η υπουργός Σ. Ζαχαράκη, υποστηρίζοντας ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο ίδιος ο πρωθυπουργός έθεσε το δημογραφικό ως μια ξεχωριστή αρμοδιότητα στο νεοσύστατο υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, συστήνοντας αρμόδια Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, που θα αναδείξει τη σπουδαιότητα του ζητήματος.

Οι πέντε πυλώνες

1. Στήριξη της οικογένειας

Σε ό,τι αφορά τη στήριξη της οικογένειας, το σχέδιο δράσης προβλέπει περαιτέρω οικονομική στήριξη των νέων ζευγαριών, στο πρότυπο των μέτρων που ανακοινώθηκαν προ ημερών από τον Κωστή Χατζηδάκη και τη Σ. Ζαχαράκη, με επιδόματα, στοχευμένες παροχές, φορολογικές ελαφρύνσεις και, κυρίως, κάθε είδους βοήθεια στη νέα μητέρα. Εκεί θα υπάρξουν και μέτρα για τη βρεφική και παιδική φροντίδα, το ολοήμερο σχολείο, τις γονεϊκές άδειες, τη δυνατότητα συνυπηρέτησης συζύγων, τηλεργασίας, μερικής απασχόλησης κ.λπ. Επιπλέον μέτρα αναμένονται όσον αφορά τη στήριξη των νέων ζευγαριών για τη στέγαση και τη δημιουργία νοικοκυριού, την αυτονόμηση των νέων το συντομότερο δυνατόν από την πατρική κατοικία, την πρόσληψη και την επαγγελματική ανέλιξη, αλλά και για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και την κρυοσυντήρηση. Νέο πλαίσιο στήριξης αναμένεται και στις διαδικασίες υιοθεσίας και αναδοχής.

2. Ενίσχυση του εργατικού δυναμικού

Αναφορικά με την ενίσχυση του εργατικού δυναμικού, οι στόχοι αφορούν τη στήριξη της απασχόλησης των νέων κάτω των 30 ετών, την αναχαίτιση του brain drain, την προώθηση της γυναικείας απασχόλησης, τη διά βίου εκπαίδευση και την ψηφιακή κατάρτιση των συμπολιτών μας άνω των 67 ετών και την ενσωμάτωση των νόμιμων μεταναστών. Σε αυτό το πεδίο, μέτρα θα υπάρξουν για την ποσοτική και την ποιοτική ενίσχυση των απασχολούμενων, ώστε να μετριαστούν οι δημοσιονομικές και οικονομικές επιπτώσεις της μείωσης του παραγωγικού πληθυσμού της χώρας. Μεταξύ άλλων, θα δοθούν κίνητρα στις επιχειρήσεις για προσλήψεις νέων, θα υπάρξει νέος κύκλος προγραμμάτων κατάρτισης ανέργων, ενώ θα δοθούν κίνητρα για την πρόσληψη βουλευτών, αλλά και άρση αντικινήτρων για την απασχόληση μετά τη συνταξιοδότηση. Η διαβούλευση με τους επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς θα «δείξει» τα μέτρα για την ανακοπή του brain drain, με τα υπουργεία Παιδείας και Εργασίας να επεξεργάζονται ήδη σχέδιο για τη διασύνδεση των περιφερειακών, κυρίως, πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας.

3. Διαχείριση της μακροβιότητας/γήρανσης του πληθυσμού

Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της γήρανσης, η κυβέρνηση θα επιδιώξει την ανάπτυξη της υγιούς γήρανσης με ειδικά προγράμματα πρόληψης, διατροφής, άθλησης και αντιμετώπισης ασθενειών, όπως το Alzheimer, η άνοια και η κατάθλιψη, και με οικιακά προγράμματα που διασφαλίζουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Σε αυτό το πλαίσιο, θα υπάρξουν μέτρα ώστε να αξιοποιηθούν οι προοπτικές που δημιουργεί η αργυρή οικονομία (silver economy), αλλά και στεγαστικά προγράμματα για ηλικιωμένους για ανακαίνιση ή μετεγκατάσταση σε καλύτερα σχεδιασμένα σπίτια, που καλύπτουν πιο ικανοποιητικά τις ανάγκες ατόμων μεγάλης ηλικίας. Παράλληλα, σε συνεργασία με την ιδιωτική πρωτοβουλία, θα προωθηθεί η δημιουργία συγκροτημάτων κατοικιών σχεδιασμένων για αυτοεξυπηρετούμενα άτομα μεγάλης ηλικίας, ώστε να ζουν με φίλους και συνομηλίκους διατηρώντας την ανεξαρτησία τους (ageing with friends).

4. Βελτίωση της ποιότητας ζωής

Σχετικά με τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής, η στόχευση θα αφορά τη στήριξη των περιφερειών με ειδικές δημογραφικές ανάγκες, την ενίσχυση της ελκυστικότητας των αγροτικών περιοχών και τη δημιουργία πόλεων φιλικών προς τους πολίτες όλων των ηλικιών. Η εθνική διάσταση του δημογραφικού δεν έγκειται μόνο στη γενική μείωση του πληθυσμού. Η δημογραφική απίσχναση παρατηρείται έντονα και σε περιοχές εθνικά ευαίσθητες, όπως η παραμεθόριος και τα νησιά. Για το υπουργείο, η ενίσχυση της περιφέρειας και η ανάπτυξη αποτελούν κλειδί και για την αντιμετώπιση του δημογραφικού. Η έλλειψη υποδομών, δομών παιδικής φροντίδας και ιατρικής κάλυψης και η ανεργία αποτελούν βασικούς λόγους για τους οποίους νέοι εγκαταλείπουν τους τόπους καταγωγής τους και μετακινούνται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να ενισχύσει την περιφέρεια και να καλύψει κενά σε υποδομές, ακόμα και με τη χρήση τεχνολογίας και καινοτομίας. Εκεί θα υπάρξουν στοχευμένες δράσεις για συγκράτηση και προσέλκυση νέων κατοίκων σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Υγεία, εκπαίδευση, απασχόληση, κίνητρα για δημόσιους υπαλλήλους, προσέλκυση επιχειρηματικής δραστηριότητας, αποκέντρωση μεγάλων επιχειρήσεων, φορολογικά κίνητρα, εύκολη πρόσβαση σε όλα τα δημόσια κτίρια και τις υπηρεσίες (ψηφιακός μετασχηματισμός), στεγαστικά προγράμματα με αποδέκτες άτομα διαφόρων ηλικιών και αναγκών, βελτίωση υποδομών (σχολικά κτίρια, εγκαταστάσεις νοσοκομείων, δικαστηρίων κ.λπ.), δρόμων και πεζοδρομίων.

5. Προώθηση της ανάπτυξης

Το υπουργείο διαβλέπει ότι η ανάπτυξη δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς αναστροφή του λόγου γεννήσεων προς θανάτους, αλλά και αντίστροφα. Για την προώθηση της ανάπτυξης, θα ενισχυθεί η καινοτομία με την αύξηση των ψηφιακών υπηρεσιών και τη δυναμική εισαγωγή της ρομποτικής και των smart τεχνολογιών και η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας ιδιαίτερα προς τους ηλικιωμένους, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας, ιδιαίτερα με τη διά βίου εκπαίδευση. Το σχέδιο προβλέπει ενίσχυση της τηλεϊατρικής και της ρομποτικής. Επί της ουσίας, πρόκειται για την είσοδο της τεχνητής νοημοσύνης στην Υγεία, ώστε ακόμα και στο πιο απομακρυσμένο μέρος της χώρας ο πολίτης να έχει τη δυνατότητα ιατρικής εξέτασης και κάλυψης. Παράλληλα, το πρόγραμμα προβλέπει ενισχύσεις σε νέους για «έξυπνα σπίτια», επιχειρηματικές ευκαιρίες για τους 55+, ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, αλλά και επένδυση στην αργυρή οικονομία (silver economy), έναν κλάδο που ανέρχεται δυναμικά και διαμορφώνεται με βάση τις ανάγκες και τις δραστηριότητες των ατόμων άνω των 50 ετών.

Δήλωση της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφίας Ζαχαράκη, στην «R»

«Είναι ένα συνεκτικό εθνικό επιχειρησιακό πλάνο»

«Για πρώτη φορά η χώρα αποκτά εθνική στρατηγική για το δημογραφικό, η οποία και αποτυπώνεται σε ένα εθνικό σχέδιο δράσης που θα μας βοηθήσει να βάλουμε ένα φρένο στην καθοδική πορεία, που δημιουργεί προοπτικά και σημαντικούς εθνικούς κινδύνους. Εδώ και πολλά χρόνια, οι θάνατοι στη χώρα μας είναι σταθερά περισσότεροι από τις γεννήσεις. Ο πληθυσμός μειώνεται αριθμητικά και γερνάει. Εθνικά ευαίσθητες περιοχές φθίνουν πληθυσμιακά και οικονομικά. Η αναστροφή του brain drain δεν έχει φτάσει στο σημείο που επιδιώκουμε. Οικονομικές δυσκολίες, απαιτητική καθημερινότητα αλλά και διαφορετικές επιλογές ζωής οδηγούν τα ζευγάρια να μην κάνουν καθόλου ή να κάνουν λίγα παιδιά. Ολα αυτά είναι τα συστατικά του προβλήματος που υπαγορεύουν και τις ενδεδειγμένες παρεμβάσεις. Το εθνικό σχέδιο δράσης δεν είναι το “κουτί των θαυμάτων” που θα λύσει μαγικά ένα πρόβλημα το oποίο αντιμετωπίζουν, με την ίδια ή μικρότερη ένταση, σχεδόν όλες οι δυτικές κοινωνίες. Είναι όμως ένα συνεκτικό εθνικό επιχειρησιακό πλάνο και η κυβέρνηση θα ρίξει όλο το βάρος της για να το υλοποιήσει. Εχοντας πλήρη συνείδηση ότι ανάπτυξη και ευημερία δεν μπορούν να υπάρξουν μακροπρόθεσμα σε μια χώρα που χάνει την ικμάδα της και ο πληθυσμός της φθίνει».