Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: Η περίπτωση των «Μάηδων της Μακρινίτσας Πηλίου»

Ινστιτούτο Προστασίας και Μελέτης Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μακρινίτσας Πηλίου

«ΟΙ ΜΑΗΔΕΣ ΤΗΣ ΜΑΚΡΙΝΙΤΣΑΣ ΠΗΛΙΟΥ – ΑΜΚΕ»

Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού

Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά στην Ελλάδα

Μακρινίτσα Πηλίου, 30 Αυγούστου 2023

ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: Η περίπτωση των «Μάηδων της Μακρινίτσας Πηλίου»

7, 8, 9 & 10 Σεπτεμβρίου 2023

Οι εκδηλώσεις εντάσσονται στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 20 χρόνια από την υιοθέτηση της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003)

Ένα μοναδικό αντάμωμα Επιτελεστικών Δρώμενων από την Ελλάδας, που είναι ήδη ενταγμένα στο Εθνικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, πρόκειται να πραγματοποιηθεί στη Μακρινίτσα για ένα τετραήμερο.

Οι ΜΑΗΔΕΣ της Μακρινίτσας Πηλίου θα ανταμώσουν με τον όμιλο της Νάουσας, «Γενίτσαροι και Μπούλες» και τα «Αργκουτσιάρια» από την Κλεισούρα Καστοριάς.

Κάθε βράδυ στην πλατεία της Μακρινίτσας θα παρουσιάζεται και ένα από τα παραπάνω δρώμενα, που θα συνοδεύεται από παραδοσιακή μουσική του κάθε τόπου. Στη συνάντηση αυτή θα συμμετάσχουν για την πραγματοποίηση επιστημονικής διημερίδας, σημαντικοί λαογράφοι της χώρας μας, ενώ οι δράσεις και εκδηλώσεις θα πλαισιώνονται και από την παρουσίαση του νέου βιβλίου «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας, Μια λαϊκή τελετουργία στο Πήλιο» των εκδόσεων Επίκεντρο, σε επιστημονική επιμέλεια του Αλέξανδρου Καπανιάρη. Επιπρόσθετα θα παρουσιαστούν εκθέσεις φωτογραφίας, παρουσιάσεις σύγχρονης τέχνης δίπλα στην ιστορία και τη φύση, βιωματική παρουσίαση της τέχνης του αργαλειού και την παρουσίαση του νέου Εκπαιδευτικού προγράμματος για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά και τους Μάηδες της Μακρινίτσας Πηλίου.

Το τετραήμερο δράσεων και εκδηλώσεων «Επιτελεστικά δρώμενα και Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: Η περίπτωση των «Μάηδων της Μακρινίτσας Πηλίου» έχει σαν σκοπό να λειτουργήσει ως μια πανελλήνια συνάντηση με εστίαση στην εκπαίδευση και την ενημέρωση των πολιτών αλλά και όλων των ενδιαφερομένων για θέματα άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και επιτελεστικών δρώμενων. Επιπρόσθετα η δράση θα συμβάλλει στην τεκμηρίωση επιτελεστικών δρώμενων από όλη την Ελλάδα που ήδη έχουν εγγραφεί στον Εθνικό Κατάλογο για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά ή για άλλα στοιχεία που στο μέλλον θα ακολουθήσουν τη διαδικασία εγγραφής. Αποτελεί δε ακόμη μια δράση στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 20 χρόνια από την υιοθέτηση της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής κληρονομιάς (UNESCO 2003).

Ειδικά στις δράσεις που αφορούν τον τομέα της εκπαίδευσης με την υλοποίηση της διημερίδας «Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά (ΑΠΚ) και επιτελεστικά δρώμενα» (9-10/9/23) θα συμμετέχουν μέλη ΔΕΠ ελληνικών πανεπιστημίων, ερευνητές και εμπειροτέχνες που ασχολούνται με τα επιτελεστικά δρώμενα και την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά. Η διημερίδα αυτή πιθανά μπορεί και να λειτουργήσει ως αφετηρία για συνεργασίες και τη δημιουργία Άτυπης Ομάδας Επιτελεστικών Δρώμενων Ελλάδος εγγεγραμμένων στον Εθνικό Κατάλογο για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά αλλά και ως αφορμή για την τέλεση δρώμενων από όλη την Ελλάδα στη Μακρινίτσα και σε άλλες πόλεις στο μέλλον. Τέλος τα αποτελέσματα της δράσης αυτής θα αποτυπωθούν σε ένα συλλογικό τόμο με θέμα «Επιτελεστικά δρώμενα και Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά».

Οι τετραήμερες εκδηλώσεις έχουν τίτλο «Επιτελεστικά δρώμενα και Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: Η περίπτωση των «Μάηδων της Μακρινίτσας Πηλίου» και υλοποιούνται από τον Φορέα Πολιτισμού Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος & Αλμυρού, «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος», το Ινστιτούτο Προστασίας και Μελέτης Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μακρινίτσας Πηλίου, «ΟΙ ΜΑΗ∆ΕΣ ΤΗΣ ΜΑΚΡΙΝΙΤΣΑΣ Α.Μ.Κ.Ε.», το Δήμο Βόλου και την Περιφέρεια Θεσσαλίας – Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας & Βορείων Σποράδων.

Οι δράσεις πραγματοποιούνται με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς - Τμήμα Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Διαπολιτισμικών Θεμάτων του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, το Εργαστήριο Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας της Σχολής Κλασσικών & Ανθρωπιστικών Επιστημών του Δ.Π.Θ., την Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού & Τοπικής Ιστορίας – Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας και το Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού Μακρινίτσας.

Τέλος η επιστημονική επιτροπή που σχεδίασε την διημερίδα είναι ο Μανόλης Γ. Βαρβούνης, Κοσμήτορας της Σχολής Κλασσικών & Ανθρωπιστικών Επιστημών του Δ.Π.Θ., Καθηγητής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας & Λαογραφίας Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, η Μαρία Γκασούκα, Ομότιμη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου, η Νάντια Μαχά – Μπιζούμη, Επίκουρη Καθηγήτρια Λαογραφίας: Λαϊκής τέχνης, η Σταυρούλα Βίλλυ Φωτοπούλου, Διευθύντρια Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ΥΠΠΟΑ και ο Δρ Αλέξανδρος Καπανιάρης, Διδάσκων στο Τμήμα Επικοινωνίας & Ψηφιακών Μέσων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.

Στη συνάντηση αυτή καλούνται, και πρέπει να συμμετάσχουν, τα μέλη πολιτιστικών φορέων, τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων, αλλά και κάθε ενδιαφερόμενος/η με τη φυσική τους παρουσία και συμμετοχή στο τετραήμερο του προγράμματος «Επιτελεστικά δρώμενα και Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: Η περίπτωση των «Μάηδων της Μακρινίτσας Πηλίου» από την Πέμπτη 7 έως και την Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 2023.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ.

Την προσεχή Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου 2023 και ώρα 11.00 στον 3ο Όροφο του Διοικητηρίου, η Αντιπεριφερειάρχης Μαγνησίας και Βορείων Σποράδων μαζί με το Δ.Σ. της ΑΜΚΕ «ΟΙ ΜΑΗΔΕΣ ΤΗΣ ΜΑΚΡΙΝΙΤΣΑΣ ΠΗΛΙΟΥ» θα παραχωρήσουν συνέντευξη τύπου στην οποία θα καταθέσουν το συνολικό πρόγραμμα της Τετραήμερης Συνάντησης και θα αναφερθούν στις πρωτοβουλίες που πρόκειται να αναληφθούν για την δημιουργία μιας μόνιμης σύνδεσης των φορέων που διατηρούν Επιτελεστικά Δρώμενα και στην καθιέρωση ενός θεσμού όπου θα παρουσιάζονται δρώμενα της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς όλης της Ελλάδος.

ΤΕΤΡΑΗΜΕΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου 2023

12:00 – 14:00

Αίθουσα «Κυρά Λένης Ματσούκα» του Δημοτικού Σχολείου Μακρινίτσας – «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας – ΑΜΚΕ»

Παρουσίαση του εκπαιδευτικού χώρου και του εκπαιδευτικού προγράμματος για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά και τους Μάηδες της Μακρινίτσας Πηλίου.

20:00 – 22:00

Πλατεία Μακρινίτσας

Παρουσίαση στην πλατεία της Μακρινίτσας του δρώμενου «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας», αφιερωμένο στους Βαγγέλη Χράπαλο και Λευτέρη Μαρέ.

Ακολουθεί παραδοσιακό μουσικό πρόγραμμα με ζουρνάδες και νταούλια του Πηλίου, από τον Βαγγέλη Μπαντελά, τον Ιάκωβο Μπαντιανούδη και τον Γιάννη Καραμανιώλα.

Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου 2023

19:00 – 21:00

Αίθουσα «Κυρά Λένης Ματσούκα» του Δημοτικού Σχολείου Μακρινίτσας – «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας – ΑΜΚΕ» ή πλατεία Μακρινίτσας

Η Μιμήνα Πατεράκη, Ανθρωπολόγος, διδάσκουσα στο τμήμα Κοιν. Ανθρωπολογίας & Ιστορίας του Πανεπιστήμιου Αιγαίου παρουσιάζει το βιβλίο, «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας, Μια λαϊκή τελετουργία στο Πήλιο» των εκδόσεων Επίκεντρο, σε επιστημονική επιμέλεια του Αλέξανδρου Καπανιάρη και σε κείμενα των: Μ. Γ. Βαρβούνη, Μ. Γκασούκα, Κ. Δρυγιανάκη, Α. Καπανιάρη, Ν. Μαχά – Μπιζούμη, Β. Μπαντελά, Ι. Πραντσίδη, Ν. Τσούκα.

21:00 – 22:00

Πλατεία Μακρινίτσας

Παρουσίαση στην πλατεία της Μακρινίτσας του δρώμενου «Αργκουτσιάρια (Καρναβάλια Κλεισούρας)», από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Κλεισούρας Καστοριάς «Ο Δάρβαρης»

Ακολουθεί παραδοσιακό μουσικό πρόγραμμα με ζουρνάδες και νταούλι από την περιοχή της Καστοριάς, από τους Δημήτρη και Κωνσταντίνο Ψαθάς και Ζήμνα Ευάγγελο.

Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου 2023

09:00 – 18:00

Πανελλήνια Επιστημονική Συνάντηση «Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά (ΑΠΚ) και επιτελεστικά δρώμενα».

20:00 – 22:00

Πλατεία Μακρινίτσας

Εγκαίνια Έκθεσης του Πάνου Σκλαβενίτη.

Το #thehead | Zéte εγκαθίσταται στην εκπληκτική πλατεία της Μακρινίτσας.

Η σύγχρονη τέχνη στέκεται δίπλα στην ιστορία και τη φύση.

Συμμετέχοντες: Δημήτρης Αμελαδιώτης, Εύα Κολιοπάντου, Άγγελος Μανιάτης, Στέφανος Χανδέλης.

Το έργο δημιουργήθηκε κατόπιν ανάθεσης από τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Παρουσίαση του δρώμενου «Γενίτσαροι και Μπούλες» της Νάουσας στην πλατεία της Μακρινίτσας.

Ακολουθεί παραδοσιακό μουσικό πρόγραμμα με ζουρνάδες και νταούλια της Νάουσας.

Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 2023

Ιερός Ναός κοιμήσεως Θεοτόκου Μακρινίτσας (08:00 – 10:00)

Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνατίου.

Εργαστήρια (10:30–12:00) για την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά στο Δημοτικό Σχολείο Μακρινίτσας και στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας (βλέπε σχετικό πρόγραμμα).

Ολοκλήρωση των εκδηλώσεων.

Παράλληλες δράσεις

Από 7 έως 10 Σεπτεμβρίου, 14:00 – 14:30

Πλατεία Μακρινίτσας

Έκθεση «Η Τέχνη της Πηλιορείτικης Υφαντικής»

Αντιγόνη Τσιρογιάννη

Βιωματικό Εργαστήρι – Έκθεση προϊόντων

Όσοι ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν ειδικά τις εργασίες της επιστημονικής συνάντησης «Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά (ΑΠΚ) και επιτελεστικά δρώμενα» που θα πραγματοποιηθεί στις 9 και 10 Σεπτεμβρίου 2023, πρέπει να συμπληρώσουν την παρακάτω φόρμα έως 5 Σεπτεμβρίου 2023 στη διεύθυνση: https://forms.gle/DNRSDAsXmv6u5SWd6 Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να αναζητήσετε στο επίσημο πρόγραμμα της επιστημονικής συνάντησης.

Συνδιοργάνωση:

• Φορέας Πολιτισμού Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος & Αλμυρού

«Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος»

• Ινστιτούτο Προστασίας και Μελέτης Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μακρινίτσας Πηλίου με τον διακριτικό τίτλο «ΟΙ ΜΑΗ∆ΕΣ ΤΗΣ ΜΑΚΡΙΝΙΤΣΑΣ – ΑΜΚΕ»

• Δήμος Βόλου

• Περιφέρεια Θεσσαλίας – Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας & Βορείων Σποράδων

Με τη συνεργασία:

• Εργαστήριο Λαογραφίας & Κοινωνικής Ανθρωπολογίας της Σχολής Κλασικών & Ανθρωπιστικών Επιστημών του ΔΠΘ

• Ακαδημία Λαϊκού Πολιτισμού & Τοπικής Ιστορίας «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος»

• Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας

• Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης και Πολιτισμού Μακρινίτσας