ΠΕΜΠΤΗ ΦΑΛΑΓΓΑ

Η προπαγάνδα που εκδηλώνεται μέσα στα όρια μιας πολιορκημένης πόλης ή μιας εμπόλεμης χώρας, με σκοπό το συμφέρον του εχθρού, ονομάζεται πέμπτη φάλαγγα. Μπορεί να εκδηλωθεί με οποιοδήποτε τρόπο, αρκεί να υπονομεύσει τις ικανότητες ή τα πιστεύω των αμυνόμενων. Στόχος είναι η δολιοφθορά του αντιπάλου, ξεκινώντας με την διασπορά ψευδών ειδήσεων π.χ. ραδιοφωνικές ανακοινώσεις ή έντυπες προτροπές.

Ο όρος τέθηκε σε χρήση για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου (1936-1939) και πλέον χρησιμοποιείται για πολιτικούς λόγους....

Για παράδειγμα, σε κύριο άρθρο του στις 25-11-1944, λίγο πριν από τα Δεκεμβριανά, ο Ριζοσπάστης γράφει: «43 μέρες έκλεισαν απ’ την Απελευθέρωση και η πέμπτη φάλαγγα κρατάει όλες τις θέσεις της». Τότε φτιάχτηκε και το ουσιαστικό πεμπτοφαλαγγίτης.

Αν αρχικά ο όρος χρησιμοποιόταν κυρίως από την αριστερά, με το πέρασμα του χρόνου η χρήση του γενικεύτηκε και έφτασε να σημαίνει απλώς οποιονδήποτε εσωτερικό εχθρό παίζει υπονομευτικό ρόλο.

Συνώνυμες εκφράσεις που έχουν βγει από παλιότερα ιστορικά ή μυθολογικά γεγονότα: ο Δούρειος Ίππος, ας πούμε, οι Εφιάλτες ή η Κερκόπορτα. 

Σε όλες ο κοινός τόπος είναι ο εσωτερικός εχθρός.

Πάντα υπάρχει κάποιος ή κάποιοι, οι οποίοι σχηματίζουν μία πέμπτη φάλαγγα, οπουδήποτε και εάν αναφερόμαστε. Από μία σχέση, μία οικογένεια, μία εταιρία, έναν οργανισμό έως ένα έθνος. 

Δεν είναι ανάγκη να είναι σαμποτέρ ή προδότες με την καθαρή μορφή. Ακόμα και άνθρωποι με μειωμένη πίστη ή καθόλου πίστη ή έστω με πλήρη παραίτηση και απογοήτευση ή και ηττοπάθεια διευρύνουν τον όρο και την αντίληψή μας περί της πέμπτης φάλαγγας.