Κυπριακή ΑΟΖ: Το παρασκήνιο, οι κινήσεις της Ελλάδας και η πιθανότητα κυρώσεων στην Τουρκία

Δύο μήνες μετά την άτυπη Σύνοδο Κορυφής στη Ρουμανία και την κοινή στάση των Ευρωπαίων αρχηγών απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, η Άγκυρα κλιμακώνει την ένταση μετά και τις δηλώσεις περί «γεώτρησης» του «Πορθητή» εντός της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και την προσωπική επίθεση του Ερντογάν στον Εμανουέλ Μακρόν. 
Σε λίγες ημέρες η Σύνοδος Κορυφής θα έρθει και πάλι αντιμέτωπη με τις τουρκικές προκλήσεις καθώς το θέμα αναμένεται να εξεταστεί ξανά, ενώ στο τραπέζι θα πέσουν και ενδεχόμενες κυρώσεις, κάτι το οποίο είχαν απο κοινού ζητήσει ο Νίκος Αναστασιάδης και ο Αλέξης Τσίπρας.

Για τη στόχευση της Λευκωσίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κυπριακή  κυβερνητική πηγή ανέφερε στο ΚΥΠΕ ότι σε εξέλιξη βρίσκεται προσπάθεια να υπάρξει στη Σύνοδο Κορυφής κατάληξη σε μέτρα, μέσα από διαβουλεύσεις. Σκοπός είναι να βρεθεί η χρυσή τομή, ώστε τα μέτρα αυτά να είναι μεν αποτρεπτικά για την Τουρκία, ταυτόχρονα όμως να είναι και συμβατά με τις προτεραιότητες όλων των εταιρών, ανέφερε η ίδια πηγή, υποδεικνύοντας πως σε κάθε περίπτωση η όποια συμφωνία θα πρέπει να λάβει το πράσινο φως από όλα τα κράτη μέλη.
Στην Αθήνα «όποιος παραβιάζει τα δικαώματα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο θα έχει συνέπειες», ήταν το μήνυμα που έστειλε στην Άγκυρα, δια στόματος Αλέξη Τσίπρα, η έκτακτη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ.
Κατά τη διάρκεια του ΚΥΣΕΑ ο πρωθυπουργός είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Νίκο Αναστασιάδη όπου συμφώνησαν το επόμενο διάστημα προετοιμάσουν το έδαφος για τη Σύνοδο Κορυφής. Ακόμα και την υιοθέτηση κυρώσεων εις βάρος της Τουρκίας, αν επιβεβαιωθεί ότι έχει γίνει γεώτρηση εντός της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
Τριπλό το μήνυμα Τσίπρα
Τριπλό ήταν το μήνυμα που έστειλε ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια των δηλώσεών του μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης του ΚΥΣΕΑ, όπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές στο CNN Greece. 
Πρώτον, ο Αλέξης Τσίπρας παρείχε πλήρη στήριξη στη Λευκωσία, εκφράζοντας το αίτημα για κυρώσεις σε περίπτωση που η Άγκυρα έχει προβεί σε γεώτρηση στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ.
Δεύτερον, ο πρωθυπουργός επέδειξε πως η Ελλάδα είναι πιο ισχυρή από ποτέ λόγω των συμμαχιών της.
Και, τρίτον, ο κ. Τσίπρας είπε «όχι» στην κινδυνολογίαγιατί η Ελλάδα είναι μία ισχυρή χώρα.
Σε ερώτηση του CNN Greece για το γιατί ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε μόνο στους Ευρωπαίους και όχι σε ΗΠΑ - Ισραήλ, οι ίδιες πηγές τόνισαν:
«Οι ΗΠΑ μάς στηρίζουν. Τώρα μπροστά μας είναι η Σύνοδος Κορυφής και το Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε.».
Ερωτώμενες για το αν υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία οι διπλωματικές πηγές είπαν:
«Έχει φτιαχτεί ισχυρό μέτωπο του Νότου, όπως φάνηκε στη Μάλτα και από τις δηλώσεις Μακρόν. Επομένως είναι πολύ σοβαρές οι πιθανότητες κυρώσεων».
Οι κινήσεις που θα γίνουν
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική κυβέρνηση ρίχνει πλέον το βάρος στην προετοιμασία της επικείμενης Συνόδου Κορυφής με μια σειρά επαφών με ηγέτες που διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο.
Ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, αναχωρεί για τις Βρυξέλλες και το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, όπου θα έχει σειρά επαφών με Ευρωπαίους ομολόγους του και τον Κύπριο υπουργό Εξωτερικών. Αφότου επιστρέψει από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, ο κ. Κατρούγκαλος  θα ενημερώσει τους εκπροσώπους των κομμάτων και θα συγκαλέσει το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.
Τηλεφωνική επικοινωνία Τσίπρα - Αναστασιάδη
Τον στενό συντονισμό Λευκωσίας και Αθήνας συμφώνησαν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης και ο Αλέξης Τσίπρας, σε τηλεφωνική επικοινωνία σε σχέση με τις τουρκικές ενέργειες.
Σύμφωνα με γραπτή δήλωση του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, Πρόδρομου Προδρόμου, με την ευκαιρία της αποψινής συνεδρίασης του ΚΥΣΕΑ στην Αθήνα, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη. Στη διάρκεια της μακράς συνομιλίας τους συζητήθηκαν οι τρέχουσες εξελίξεις και αποφασίστηκε στενός συντονισμός για την επικείμενη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, καθώς και ενόψει της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 20 και 21 Ιουνίου, συνεχίζει ο κ. Προδρόμου. Λέει τέλος ότι οι δυο ηγέτες από κοινού παρακολουθούν στενά τα τεκταινόμενα και με ψυχραιμία και προχωρούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες, προκειμένου να υπάρξει η κατάλληλη αντίδραση στις μεθοδεύσεις και την παράνομη επέμβαση της Τουρκίας.
Το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας εξέτασε και αξιολόγησει την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ανατολική Μεσόγειο μετά την ανακοίνωση της Τουρκίας ότι το ερευνητικό σκάφος Φατίχ κάνει γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκο Αναστασιάδη για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και την τουρκική προκλητικότητα, προκειμένου να συντονιστούν για τις επόμενες κινήσεις τους.
Έντονο παρασκήνιο 
Ωστόσο, σκηνικό «κλιμάκωσης της φραστικής στήριξης» προς την Κύπρο, χωρίς όμως τη λήψη μέτρων κατά της Τουρκίας, καλλιεργεί σύμφωνα με πληροφορίες του «Φιλελεύθερου» η Βρετανία.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι πίσω από τη θέση που καλλιέργησε το βρετανικό Φόρεϊν Όφις στοιχίζονται αρκετά κράτη-μέλη της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, η αποστολή της Λευκωσίας καθίσταται ακόμη δυσκολότερη, τόσο στο επίπεδο των ΥΠΕΞ σήμερα και την Τρίτη στο Λουξεμβούργο, όσο και στη Σύνοδο Κορυφής την Πέμπτη και την Παρασκευή στις Βρυξέλλες. Πόσο μάλλον αν συνυπολογιστεί ότι η λήψη μέτρων κατά της Τουρκίας απαιτεί ομόφωνη απόφαση των 28 κρατών-μελών.

Όπως αναφέρει ο «Φιλελεύθερος» χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Βουλγαρίας, η οποία βρίσκεται στην ίδια γραμμή με τη Βρετανία και διαμηνύει ότι ναι μεν πρέπει να επιδειχθεί αλληλεγγύη προς την Κύπρο, αλλά δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να προκληθεί ζημιά στις ευρωτουρκικές σχέσεις και στη συνεργασία σε θέματα ενέργειας και μεταφορών.
Παρόμοια θέση διατυπώνει και η Ουγγαρία, η οποία εμφανίζεται ως να αντιλαμβάνεται τις θέσεις της Λευκωσίας, αλλά την ίδια ώρα σημειώνει ότι δεν πρέπει να διαταραχθούν οι σχέσεις και η συνεργασία με την Τουρκία.
Στάση ανοχής προς την ίδια κατεύθυνση τηρεί η ρουμανική προεδρία, ενώ το κοκτέιλ στήριξης της Άγκυρας συμπληρώνουν δύο επιχειρήματα που που βάζουν ατον διάλογο κράτη-μέλη:
Συγκεκριμένα κράτη-μέλη θεωρούν ότι δεν είναι δυνατόν να τεθεί θέμα λήψης μέτρων κατά της Τουρκίας, υποδεικνύοντας ότι 48 ώρες αργότερα θα πραγματοποιηθούν οι επαναληπτικές εκλογές για την ανάδειξη δημάρχου στην Κωνσταντινούπολη, τις οποίες ο Ερντογάν εκλαμβάνει εν πολλοίς ως δημοψήφισμα. Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία που αναπτύσσεται, εάν τεθεί θέμα λήψης μέτρων κατά της Τουρκίας, τότε ο Ερντογάν ενδέχεται να τινάξει τις γέφυρες με την ΕΕ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την ευρωτουρκική συμφωνία στο Προσφυγικό.
Τι επιδιώκει η Λευκωσία
Η Λευκωσία δηλώνει αποφασισμένη να εξασφαλίσει τη λήψη ευρωπαϊκών μέτρων κατά της Άγκυρας, για το ζήτημα της ΑΟΖ, σε δύο επίπεδα. Πληροφορίες του «Φιλελεύθερου» αναφέρουν ότι το ΥΠΕΞ επιδιώκει τη διασύνδεση των ευρωπαϊκών ντοσιέ της Τουρκίας και με το ζήτημα των παραβιάσεων της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. 
Σε ότι αφορά συγκεκριμένα μέτρα κατά εταιριών ή και προσώπων που εμπλέκονται στις γεωτρήσεις, αυτό προϋποθέτει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή η Σύνοδος Κορυφής, θα δώσει εντολή στους ΥΠΕΞ της Ε.Ε. να εξετάσουν την επιβολή μέτρων αναλόγως των εξελίξεων. Σε μια τέτοια περίπτωση, η κλιμάκωση των μέτρων δεν θα είναι μια αυτοματοποιημένη διαδικασία, αλλά θα υλοποιείται κλιμακωτά στη βάση των δεδομένων που επικρατούν επί του εδάφους. Σημειώνεται ότι ακόμη και στην περίπτωση Ρωσίας – Ουκρανίας, οι κυρώσεις κατά της Μόσχας επιβλήθηκαν σταδιακά και μετά την πάροδο αρκετών μηνών.
Τρεις τροποποιήσεις
Τροποποιήσεις σε τρία επίπεδα διεκδικεί ο κύπριος υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, στη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών επί του προσχεδίου Συμπερασμάτων διεύρυνσης για τη Τουρκία.
Το κείμενο που παραπέμπεται προς έγκριση την Τρίτη στο Λουξεμβούργο, έχει τεθεί σε αγκύλες μετά από αίτημα της Λευκωσίας.

Συγκεκριμένα, η Κύπρος διεκδικεί όπως το προσχέδιο ενισχυθεί περαιτέρω στο σημείο που αναφέρεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση «είναι έτοιμη (stands ready) να απαντήσει κατάλληλα και σε πλήρη αλληλεγγύη προς την Κύπρο», καταδικάζοντας τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιδιώκει ακόμη όπως τα Συμπεράσματα επικαιροποιούν όλα τα νέα δεδομένα στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, η Λευκωσία ζητά όπως το κείμενο επαναφέρει τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι δεν μπορεί να προωθηθεί περαιτέρω εργασία για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, κάτι που απουσιάζει από το προσχέδιο που έβαλε στο τραπέζι η ρουμανική προεδρία.
Επιπλέον το προσχέδιο Συμπερασμάτων, το οποίο απεκάλυψε ο «Φιλελεύθερος», επαναλαμβάνει ότι «η αναγνώριση όλων των κρατών-μελών είναι απαραίτητη» και ότι «η Τουρκία πρέπει να αποφύγει απειλές και ενέργειες που προκαλούν ζημιά στις καλές γειτονικές σχέσεις».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλεί την Άγκυρα να εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία και «να σέβεται την κυριαρχία των κρατών-μελών επί των χωρικών τους υδάτων και επί του εναερίου τους χώρου, ως επίσης και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα να εξερευνούν και να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς τους πόρους, σύμφωνα με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το διεθνές δίκαιο, περιλαμβανομένης της UNCLOS (σ.σ. Σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας)». 
Παράλληλα, το προσχέδιο επικαλείται τα Συμπεράσματα, το Διαπραγματευτικό Πλαίσιο και τη Δήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, καλώντας την Τουρκία να εκπληρώσει τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις, για πλήρη και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του Συμπληρωματικού Πρωτοκόλλου (σ.σ. άνοιγμα τουρκικών λιμένων προς την Κυπριακή Δημοκρατία). 
Στο Κυπριακό, το προσχέδιο Συμπερασμάτων αναφέρει ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει πλήρως δεσμευμένη σε μια συνολική λύση του κυπριακού προβλήματος». Επαναλαμβάνει ότι «παραμένει κρίσιμο όπως η Τουρκία δεσμευθεί και συμβάλει σε μια τέτοια διευθέτηση, περιλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών της (σ.σ. θέματα ασφάλειας), εντός του πλαισίου του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Σ.Α. και σύμφωνα με τις αρχές επί των οποίων εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και με το κοινοτικό κεκτημένο».
Οι ΗΠΑ και ο εκνευρισμός του Ερντογάν για τις δηλώσεις Μακρόν

Η αντιπαράθεση μετάξύ της Ουάσινγκτον και της Άγκυρας σε όλα τα ανοικτά ζητήματα συνεχίζεται και ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι μετά την ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την «γεώτρηση» του Πορθητή στην κυπριακή ΑΟΖ, ο Tαγίπ Ερντογάν «απάντησε» με S-400. 
Το Στέιτ Ντιπάρτεμεντ χαρακτήρισε ως ένα «ιδιαίτερα προκλητικό» βήμα που θα ανεβάσει την ένταση στην περιοχή, την τοποθέτηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου,ότι το γεωτρύπανο «Πορθητής» ξεκίνησε αμέσως γεώτρηση δυτικά της Πάφου. 
Απαντώντας σε ερώτηση του ιστότοπου Hellas Journal, εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών εξέφρασε την βαθιά ανησυχία της Ουάσινγκτον για τις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Τσαβούσογλου, υπενθυμίζοντας την προγενέστερη ανακοίνωση με την οποία το Στέιτ Ντιπάρτμεντ καλεί την Άγκυρα να ακυρώσει την απόφαση της για την πραγματοποίηση των παράνομων γεωτρήσεων εντός της κυπριακής ΑΟΖ.
«Όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος στην δήλωση που έκανε στις 6 Μαΐου, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν βαθιά για τις εξαγγελθείσες προθέσεις της Τουρκίας που αφορούν την έναρξη υπεράκτιων γεωτρήσεων σε μια περιοχή την οποία αξιώνει η Κυπριακή Δημοκρατία ως Αποκλειστική Οικονομικής της Ζώνη. Αυτό το βήμα είναι ιδιαίτερα προκλητικό και δημιουργεί τον κίνδυνο για την αύξηση της έντασης στην περιοχή», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Την ίδια στιγμή, Οι δηλώσεις του Γάλλου προέδρου στη MED7 προκάλεσαν την αντίδραση του τούρκου προέδρου ο οποίος  χαρακτήρισε τον Εμανουέλ Μακρόν «ατζαμή». Σε συνομιλία του με τους δημοσιογράφους κατά την επιστροφή του από το Τατζικιστάν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε ότι «ο κ. Μακρόν είναι ατζαμής. Δεν έχει συνηθίσει τα καθήκοντα του και μάλλον θα περάσει καιρός μέχρι να συνηθίσει. Στην ανατολική Μεσόγειο έχουν δικαίωμα να μιλούν όλοι όσοι έχουν δικαίωμα να μιλήσουν. Από πού προέκυψε το δικαίωμα της Γαλλίας να μιλάει για την ανατολική Μεσόγειο; Έχει ακτές εκεί; Αν μιλούσε η Ελλάδα ή η Αγγλία ως εγγυήτριες δυνάμεις θα το καταλάβαινα. Και εμείς είμαστε εγγυήτρια δύναμη. Η Γαλλία, όμως, είναι εκεί;»
Συνεχίζεται το θρίλερ με τη γεώτρηση του «Πορθητή»
Η Λευκωσία έχει πληροφορίες για μεταφορά υλικού και εξοπλισμού που σχετίζεται με την γεωτρητική δραστηριότητα, δεν είναι όμως σε θέση να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες αυτές, ανέφερε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Πρόδρομος Προδρόμου, απαντώντας σε ερώτηση αν το τουρκικό πλοίο-γεωτρύπανο «Πορθητής» έχει ξεκινήσει τη γεώτρηση εντός της κυπριακής υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στα δυτικά της Πάφου.
Η εφημερίδα «Φιλελεύθερος» γράφει στο πρωτοσέλιδο θέμα της ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει σοβαρές ενδείξεις πως η Τουρκία έχει αρχίσει γεώτρηση με τον «Πορθητή» στην κυπριακή ΑΟΖ, στα δυτικά του νησιού. Οι ενδείξεις αφορούν τη μεταφορά τσιμέντου και λάσπης, υλικά που χρησιμοποιούνται για σκοπούς της γεώτρησης, προσθέτει.
Σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ, ο κ. Προδρόμου είπε ότι «παρακολουθούμε εδώ και αρκετές ημέρες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων και συχνά αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες. Αυτές τις ημέρες υπάρχουν πληροφορίες για μεταφορά υλικού και εξοπλισμού σχετικού με γεώτρηση. Δεν είμαστε όμως σε θέση να επιβεβαιώσουμε αυτές τις πληροφορίες».
«Εκείνο που ξέρουμε είναι ότι μόλις προχθές στη Βαλέτα, επτά Μεσογειακά κράτη μέλη της ΕΕ καταδίκασαν απόλυτα την τουρκική παράνομη δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ» συνέχισε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Είπε επίσης ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης «έχει εξασφαλίσει την απόλυτη στήριξη από τους εταίρους μας στην Μεσόγειο και έτσι απομονώνεται η Τουρκία, ενώ υπάρχει και προδιάθεση ενόψει του επόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις 20 και 21 Ιουνίου, προκειμένου να εξεταστούν και ενδεχόμενα μέτρα κατά της Τουρκίας».