Γ. Κωτσός: «Υπαρκτός ο κίνδυνος πλημμύρας στη Θεσσαλία από τα ημιτελή έργα του Αχελώου

Οι πρόσφατες ανυπολόγιστες καταστροφές και πρωτίστως οι ανθρώπινες απώλειες από τις πλημμύρες στη Δυτική Αττική, άφησαν ανεξίτηλο το αποτύπωμα τους στην ελληνική κοινωνία. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κοινή γνώμη έχει συγκλονισθεί από το δράμα των πληγέντων και από τον πόνο των οικογενειών των είκοσι τριών συνανθρώπων μας που χάθηκαν. Όλοι παρακολουθούμε με δέος τις εξελίξεις και όπως φαίνεται, θα περάσει καιρός για να επουλωθούν οι πληγές και να αποκατασταθούν οι συνθήκες ζωής στις περιοχές αυτές.

Την ίδια ώρα οι άνθρωποι της αυτοδιοίκησης, συνεπικουρούμενοι από κρατικούς φορείς, δίνουν σκληρή μάχη για την αντιμετώπιση των τεράστιων προβλημάτων που δημιουργήθηκαν. Όλοι ευχόμαστε ποτέ ξανά να μην βρεθούμε, στην Αττική, ή σε άλλες περιοχές της χώρας μας, μπροστά σε παρόμοιες καταστροφές.

Παρότι επί πολλά χρόνια υπηρετούμε την αυτοδιοίκηση, δεν κρίνουμε ότι είναι ώρα για απολογισμούς και κατανομή ευθυνών. Είναι πάντως βέβαιο ότι η τραγωδία αυτή και κυρίως το μέγεθος των επιπτώσεων της πλημμύρας, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, ή έστω να περιοριστούν, εφόσον οι αρμόδιοι είχαν προνοήσει εγκαίρως για την λήψη των κατάλληλων μέτρων στο μέτρο του δυνατού.

Με αφορμή τα τραγικά συμβάντα στη Δυτική Αττική, θέλω με τον παρόν άρθρο μου, προς αφύπνιση της κεντρικής εξουσίας, να επισημάνω κινδύνους από πιθανά πλημμυρικά  φαινόμενα στην περιοχή της Θεσσαλίας.

Σε ότι αφορά στις πεδινές περιοχές, είτε με τα έργα που έχουν από χρόνια εκτελεσθεί και συντηρούνται, είτε με συντονισμένες παρεμβάσεις Περιφέρειας και Δήμων, μέχρι στιγμής, ευτυχώς δεν αντιμετωπίσαμε σοβαρά προβλήματα από τις έντονες βροχοπτώσεις. Χαρακτηριστικά παράδειγμα τα δυο πραγματικά τεράστιων έργων που υλοποιήθηκαν στην περιοχή μας και προσφέρουν πλέον (εκτός των αρδευτικών πολύτιμων παροχών), ολοκληρωμένη αντιπλημμυρική προστασία σε ολόκληρο σχεδόν τον Καρδιτσιώτικο  κάμπο, είναι τα Φράγματα Ταυρωπού και Σμοκόβου. Το δεύτερο μάλιστα ολοκληρώθηκε και άρχισε να λειτουργεί το 2002, προσφέροντας ασφαλή διαβίωση και σύντομα ποιοτικό πόσιμο νερό, στους κατοίκους της ανατολικής πλευράς του Νομού, οι οποίοι το 1994 (Μεταμόρφωση) έζησαν τον εφιάλτη των πλημμυρών!

Υπάρχουν όμως αντικειμενικές δυσκολίες ελέγχου και μέριμνας για πρόληψη  πλημμυρικών φαινομένων στην ορεινή Αργιθέα, μα και στα ριζά των βουνών της στο Μουζάκι και κατάντη της κοίτης του Παμίσου ποταμού από τα εγκαταλελειμμένα ημιτελή έργα του Άνω Αχελώου. Ο λόγος για το Φράγμα Συκιάς, την σήραγγα Πευκοφύτου και την ενδιάμεση σήραγγα της Αγορασιάς, μεγάλες παρεμβάσεις στις οποίες θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή. Κι’ αυτό διότι τα πλημμυρικά φαινόμενα στα ορεινά της λεκάνης Αχελώου είναι ιδιαίτερα έντονα κάθε χρόνο και επικίνδυνα.

Οι παροχές των υδάτινων συστημάτων ( ποταμοί, χείμαρροι κ.λ.π.) είναι πολύ υψηλές και με το πέρασμά τους προκαλούν μεγάλες καταπτώσεις όπως συνέβη το 2015, στον διπλανό ποταμό Άραχθο, με πιο γνωστή και εμβληματική αυτή του παραδοσιακού γεφυριού της Πλάκας.

Τέτοια φαινόμενα ανησυχούν έντονα τις τοπικές κοινωνίες, όπου οι κάτοικοι φοβούνται μην βρεθούν ξαφνικά αντιμέτωποι με μια βιβλική καταστροφή από την κατάρρευση κάποιου από τα ημιτελή και εκτεθειμένα στη μανία της φύσης, έργα που ανέφερα.

Η ανησυχία τους, κάθε χρόνο που περνάει, μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο, καθώς γνωρίζουν ότι οι σήραγγες παράκαμψης του υπό κατασκευή φράγματος της Συκιάς, οι οποίες ουσιαστικά εξυπηρετούν προσωρινά (;) τη διέλευση της παροχής του Αχελώου, είναι σε μεγάλο βαθμό επιχωματωμένες  από φερτά υλικά, γεγονός που διογκώνει τον κίνδυνο έμφραξής των και εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων ανά πάσα στιγμή μέσα στον χειμώνα.

Επίσης σε ότι αφορά στη σήραγγα Πευκοφύτου, η εσωτερική επένδυση με προκατασκευασμένα στοιχεία οπλισμένου σκυροδέματος έχει εκτελεσθεί μόνο στα 6 χιλιόμετρα και απομένουν ΧΩΡΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗ άλλα 11,5 χιλιόμετρα σήραγγας! Δεν χρειάζεται κάποιος να είναι ειδικός για να αντιληφθεί την επικίνδυνη κατάσταση που βιώνουν οι γύρω οικισμοί. Εξάλλου οι συνεχείς διαρροές υδάτων μέσα από τα πετρώματα στα πλαϊνά και κυρίως στην οροφή της σήραγγας αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα για τους υπαρκτούς κινδύνους. Ένα ολόκληρο ποτάμι, κυριολεκτικά, δημιουργείται μέσα στη σήραγγα, του οποίου τα νερά οδηγούνται με ειδικό τεχνικό έργο και αγωγό προς τον Πάμισο ποταμό, ώστε να αποφευχθούν οι άναρχες ροές προς τα πεδινά της περιοχής. Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει για πόσο ακόμη χρονικό διάστημα θα είμαστε τυχεροί και δεν θα ζήσουμε κάποια αποφράδα μέρα την κατάρρευση της σήραγγας με απρόβλεπτες συνέπειες στο φυσικό περιβάλλον, σε τεχνικά έργα και υποδομές, ενώ – ω μη γένοιτο - δεν αποκλείεται να πληγούν ανεπανόρθωτα κοντινοί οικισμοί, η να χαθούν ακόμη και ανθρώπινες ζωές!

Άλλος «κρίκος» της εύθραυστης αλυσίδας των κινδύνων που ελλοχεύουν είναι και το ενδιάμεσο «παράθυρο» της  σήραγγας στη θέση «Αγορασιά». Σε μία πρόσφατη πλημμύρα (2015) τα νερά του ρέματος που διέρχεται μερικές δεκάδες μέτρα από την είσοδο αυτής της σήραγγας, λόγω της μεγάλης παροχής, ανυψώθηκαν τόσο πολύ ώστε λίγο έλλειψε να ξεπεράσουν το χείλος του αναχώματος που προστατεύει την είσοδο στο έργο. Εάν τα νερά περνούσαν στη σήραγγα, λόγω των έντονων κλίσεων, θα οδηγούνταν ανεμπόδιστα στην κεντρική σήραγγα και από εκεί στην περιοχή του Μουζακίου! Θεωρώ περιττή την υπόμνηση ότι σε μια τέτοια περίπτωση δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις αντιμετώπισης και προστασίας της ζωής και των περιουσιών των κατοίκων μιας μεγάλης περιοχής στο Δήμο Μουζακίου και παραπλεύρως του ποταμού Παμίσου!

Ως επικεφαλής της Διοίκησης του άμεσα θιγόμενου και ακάλυπτου σήμερα από ενδεχόμενη πλημμυρική καταστροφή, Δήμου Μουζακίου και ως πρόεδρος της ΠΕΔ Θεσσαλίας, είμαι υποχρεωμένος να επισημαίνω σε κάθε ευκαιρία - σήμερα λίγες ημέρες μετά την καταστροφή στη Μάνδρα - στην κυβέρνηση, τους υπαρκτούς κινδύνους και στην περιοχή μας,  με όσο μεγαλύτερη ακρίβεια γίνεται… Εις επίρρωση δε αυτής της δημόσιας αναφοράς μου, ενημερώνω την κοινή γνώμη ότι οι παραπάνω κίνδυνοι έχουν επανειλημμένως υπογραμμιστεί και από τις τεχνικές υπηρεσίες των έργων αυτών, στον αρμόδιο υπουργό Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων κ. Σπίρτζη, με υπομνήματα (εμπιστευτικά ή μη) που απεστάλησαν. Επιπλέον έχει ήδη υποβληθεί από τις υπηρεσίες αίτημα χρηματοδότησης ύψους 15 εκατ. ευρώ για συντήρηση των έργων, το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει καν απαντηθεί!

Με βάση όλα τα παραπάνω,οφείλω να τονίσω ότι η απαράδεκτη αδράνεια που παρατηρείται σχετικά με την πορεία ολοκλήρωσης, η έστω προστασίας των έργων του Άνω Αχελώου, αποτελεί εντελώς ανεύθυνη πολιτική στάση!

Επανειλημμένα ζητήσαμε να τελεσφορήσει η διαδικασία (νέας) αδειοδότησης που απαιτείται για τα έργα αυτά με βάση την τελευταία απόφαση (26/2014) του ΣτΕ, όπως ακριβώς έπραξε και η ΔΕΗ για τη Μεσοχώρα.

Διερωτώμαι, γιατί η κυβέρνηση αδιαφορεί, ενώ ο ίδιος ο Υπουργός της κ. Σπίρτζης  στη Βουλή, σε απάντηση σχετικής ερώτησης που του έγινε, ρητά δεσμεύθηκε ότι θα το πράξει (Δεκ. 2015);

Επιπλέον απορώ πώς ο ίδιος Υπουργός σε επίσκεψη του στην Καρδίτσα, ενώπιον αυτοδιοικητικών  παραγόντων και στελεχών του κόμματός του, επανέλαβε την ίδια υπόσχεση, αλλά έχει πράξει ουδέν!

Φυσικά, μπροστά στους κινδύνους που περιέγραψα, δεν αποτελούν δικαιολογία οι ιδεοληπτικές αντιδράσεις συγκεκριμένων κομματικών στελεχών, αλλά και υπουργών (εν προκειμένω των υπουργείων Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης) που ανοικτά εκδηλώθηκαν κατά της έγκρισης της χρηματοδότησης για συντήρηση (15 εκατ.) και ζητούν παράλληλα «σφράγισμα» της σήραγγας και «κατεδάφιση» του Φράγματος Συκιάς!

Δυστυχώς σε εμάς τους κοινούς θνητούς, πλέον δεν απομένει άλλος δρόμος παρά να απαιτήσουμε από την κυβέρνηση να προβεί το γρηγορότερο στις σχετικές ενέργειες αντιπλημμυρικής προστασίας, έως την τελική ολοκλήρωση των εγκαταλελειμμένων έργων.

Η γενικόλογη θέση «όχι στην εκτροπήτου Αχελώου» δεν μπορεί να αποτελεί αιτία για την εγκατάλειψη των έργων. Εξάλλου, αν θα μεταφερθούν στο μέλλον νερά του Αχελώου μέσω της σήραγγας για αρδεύσεις, θα το αποφασίσουν δημοκρατικά οι εκλεγμένες κυβερνήσεις των επόμενων ετών. Θεωρώ ότι  η συνέχιση ολοκλήρωση έργων  από μία κυβέρνηση που παραλαμβάνει ημιτελείς υποδομές από την προηγούμενη,  αποτελεί δημοκρατική και ηθική υποχρέωση προς όλους τους έλληνες πολίτες.

Να σημειωθεί ότι και ο κ. Πρωθυπουργός, πρόσφατα, στο Αναπτυξιακό Συνέδριο της Λάρισας, δήλωσε ότι η Συκιά θα εξετασθεί για να λειτουργήσει ως υδροηλεκτρικό έργο. Ας μην περιμένουμε άλλο λοιπόν, διότι αν η φύση το «αποφασίσει», τότε η καταστροφή από ξαφνική ανεξέλεγκτη «εκτροπή» του Αχελώου στη Θεσσαλία, θα είναι ασύλληπτη!

Η κατάσταση είναι πάρα πολύ σοβαρή. Ελπίζουμε και ευχόμαστε ότι ποτέ δεν θα βιώσουμε στο Νομό Καρδίτσας, αλλά και στην υπόλοιπη χώρα, τον απόλυτο παραλογισμό της καταστροφής του τόπου μας και τον αβάσταχτο θρήνο ανθρώπινων ζωών, όπως έγινε την προηγούμενη εβδομάδα στη Μάνδρα Αττικής!