TTIP: Το επαχθές μνημόνιο ΗΠΑ-ΕΕ για την επιβολή του “ελεύθερου” εμπορίου

- Καμία δυνατότητα επιστροφής σε κρατικό έλεγχο ενός δημόσιου φορέα που δόθηκε σε αμερικανική εταιρία, ακόμα κι αν αυτή είναι η βούληση της κυβέρνησης και των πολιτών που την ψήφισαν

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΡΟΣΣΙΟΥ
Πως θα χαρακτηρίζατε μια σημαίνουσα εμπορική συμφωνία, την οποία δημοσίως, χαρακτηρίζουν ως σημαντική συμφωνία ανάπτυξης των εμπορικών σχέσεων μεταξύ των χωρών, ωστόσο όμως η συζήτησή της να γίνεται κάτω από άκρα μυστικότητα και εντός αιθουσών με ερμητικά κλειστές πόρτες; Επιπλέον, η ονομασία αυτής της συμφωνίας να είναι γνωστή στο ευρύ κοινό μόνο με τα δύσκολα αρκτικόλεξά της; Αναμφίβολα, θα υπήρχαν πολλά ερωτηματικά, λόγω του πέπλου μυστηρίου και της παντελούς έλλειψης της διαφάνειας που θα την περιέβαλαν αλλά και για την ίδια την ουσία της συμφωνίας. Αν και κατά πόσο δηλαδή, είναι αληθή τα όσα παρουσιάζονται στη δημοσιότητα από τους ιθύνοντες. Πόσοι όμως από μας γνωρίζουν τι σημαίνει ΤΤΙΡ, τι σημαίνει CETA; Πρόκειται για τα νέα σύγχρονα αμερικανικά «όπλα», με στόχο την ολοκληρωτική άλωση της Ευρώπης, ενώ ειδικά η συμφωνία CETA, θεωρείται και δικαίως χαρακτηρίζεται ως «δούρειος ίππος» αλλά και «οικονομικό ΝΑΤΟ» των ΗΠΑ, που θα εισβάλει στην Ευρώπη και θα υποδουλώσει κυριολεκτικά, πλην όμως αναίμακτα, τους λαούς της γηραιάς ηπείρου. Αυτό δηλαδή που δεν μπορεί να κάνει το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Ας πάμε όμως με τη σειρά.
Συμφωνία για το εμπόριο
Τι είναι η ΤΤΙΡ;  Είναι η Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων, η εμπορική συμφωνία (η οποία έχει παγώσει προς το παρόν) μεταξύ των δύο τεράστιων αγορών όπως είναι οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. Είναι ένα μνημόνιο μεταξύ των δύο. Και τι γνωρίζουμε εμείς για το μνημόνιο; Πότε επιβάλλεται και με ποιους όρους; Όταν η μία πλευρά είναι αδύναμη ή πρέπει να καταστεί αδύναμη. Διότι δεν υπάρχει λόγος να υπογράψει μνημόνιο αν ήταν ισομεγέθης και ισοϋψής. Θα εφάρμοζε τα όσα επιτάσσει το διεθνές δίκαιο και το διεθνές εμπόριο. Αυτή λοιπόν η συμφωνία (μνημόνιο) αποτελεί αντικείμενο μυστικής διαπραγμάτευσης μέχρι στιγμής και οι πληροφορίες ως ένα σημείο έρχονταν μόνο από διαρροές, όπως αυτή της Wikileaks. Η ΤΤΙP (Transatlantic Trade and Investment Partnership) είναι ένα μνημόνιο (κυριολεκτικά και μεταφορικά) εμπορικής συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε, με σκοπό την προώθηση του ελεύθερου εμπορίου. Επίσημα, η συμφωνία στοχεύει στη διευκόλυνση των άμεσων επενδύσεων και στην εξάλειψη «περιττών γραφειοκρατικών εμποδίων». Εν πρώτοις ακούγεται πολύ ελπιδοφόρο και αισιόδοξο. Μα αν είναι έτσι, τότε γιατί το διαπραγματεύονται σε αίθουσες κεκλεισμένων των θυρών; Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν πως κύριος στόχος της TTIP είναι η απορρύθμιση των κανονιστικών ρυθμίσεων που αποτελούν «εμπόδιο» στην κερδοφορία των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Παράλληλα, τείνει να μεταβάλλει την ίδια τη θεσμική αρχιτεκτονική της ΕΕ υπέρ των πολυεθνικών εταιριών και κεφαλαίων. Και αυτό διότι αφορά λιγότερο στο εμπόριο και περισσότερο σε ρυθμίσεις και εμπορικά πρότυπα, εταιρικά δικαιώματα και επενδυτικές εγγυήσεις. Επιπροσθέτως, ο Μηχανισμός διαιτησίας Επίλυσης Διαφορών μεταξύ Επενδυτών και Κρατών, το περίφημο ISDS (Investor-State Dispute Settlement), δίνει μεγάλη εξουσία και πλεονεκτήματα στις ιδιωτικές εταιρίες, τις πολυεθνικές έναντι των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών. Μόνο οι εταιρείες μπορούν να προσφύγουν εναντίον κυβερνήσεων και όχι το αντίθετο, παραβιάζοντας έτσι κατάφωρα θεμελιακές αρχές της δημοκρατίας, όπως η αρχή της ισότητας απέναντι στον νόμο. Ας δούμε σε γενικές γραμμές τα πέντε βασικά σημεία της συμφωνίας TTIP, η οποία σημειωτέον λόγω των έντονων αντιδράσεων που έχει συναντήσει από κυβερνήσεις της Ε.Ε., έχει «παγώσει», ενώ προβλέπεται εντός διετίας να ολοκληρωθεί η διαβούλευση και να μπουν οι υπογραφές: 1) Ανοίγουν προς ιδιωτικοποίηση όλες οι δημόσιες υπηρεσίες. Αυτό σημαίνει ότι μια εταιρία από την Καλιφόρνια θα έχει τη δυνατότητα να αναλάβει τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα ή του νερού, η τον τομέα της Υγείας και ούτω κάθε εξής. Όμως, και εδώ χρειάζεται προσοχή, καθώς στο πλαίσιο της συμφωνίας της ΤΤΙΡ δεν θα υπάρχει δυνατότητα επιστροφής σε κρατικό έλεγχο αυτού του τομέα, ακόμα κι αν αυτή είναι η βούληση της κυβέρνησης και των πολιτών που την ψήφισαν! 2) Οι προδιαγραφές για τα εμπορεύματα γίνονται ενιαίες για τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., γεγονός που προκαλεί μεγάλες ανησυχίες, ειδικά για τα τρόφιμα, καθώς οι ΗΠΑ είναι γνωστόν (Μονσάντο κλπ) ότι τηρούν χαμηλότερα στάνταρ, ειδικά σε ότι αφορά τη χρήση φυτοφαρμάκων αλλά και γενετικά τροποποιημένων τροφίμων, των μεταλλαγμένων δηλαδή. Στην Ε.Ε., μια εταιρία πρέπει να αποδείξει πως ένα προϊόν είναι ασφαλές για να το κυκλοφορήσει στην αγορά. Στις ΗΠΑ συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: το κράτος πρέπει να αποδείξει πως το προϊόν είναι επικίνδυνο για να μπορέσει να το αποσύρει από την αγορά! 3) Με τη δημιουργία του ISDS, κατοχυρώνεται η δυνατότητα μιας εταιρίας να μηνύει ένα κράτος με ευνοϊκούς όρους σε ένα παράλληλο δικαστικό σύστημα, όταν θεωρεί πως αυτό αποτυγχάνει να τηρήσει τους όρους της ΤΤΙP. Aυτές οι αγωγές θα εξετάζονται μυστικά από ειδικά δικαστήρια (και όχι κρατικά) τα οποία θα αποζημιώνουν τις εταιρίες από τον κρατικό προϋπολογισμό. Δηλαδή, από τα λεφτά των φορολογούμενων. Αυτή τη στιγμή, συμβαίνει στην Φλωρεντία της Ιταλίας. Η πολυεθνική Μακ Ντόναλτς έχει μηνύσει και ζητάει αποζημίωση 10 εκατομ. δολάρια από τον δήμο Φλωρεντίας, διότι δεν επέτρεψε να ανοίξει υποκατάστημα στο ιστορικό κέντρο της πόλης!

4) Οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου θα υποχρεούνται να παρακολουθούν τις δραστηριότητες των πολιτών στο διαδίκτυο και να τις καταδίδουν αν θεωρήσουν πως κάποιος είναι ύποπτος για παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων. Αυτό αυτομάτως καταργεί την αρχή των προσωπικών δεδομένων που θεμελιώνει την ευρωπαϊκή νομοθεσία. 5) Τα εργασιακά δικαιώματα στην Ε.Ε. εναρμονίζονται με αυτά στις Η.Π.Α., που σημαίνει πλήρης κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και του δικαιώματος στο συνδικαλισμό στην Ε.Ε. καθώς αυτά θεωρούνται φραγμοί για το εμπόριο. Ήδη η Κομισιόν κινείται προς αυτή την κατεύθυνση με αποφάσεις του ευρωδικαστηρίου, οι οποίες θα δημιουργήσουν δεδικασμένο για τις χώρες μέλη της Ε.Ε.. Τέλος, με βάση τη μελέτη άλλων αντίστοιχων εμπορικών συμφωνιών, όπως ήταν η NAFTA στη Βόρεια Αμερική, η απελευθέρωση του εμπορίου θα σημάνει την ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της ανεργίας, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Και αυτό είναι προφανές και πρόδηλο με βάση την ιστορία και τα ιστορικά δεδομένα.
Τραμπ-Γιούνγκερ
Η επικράτηση όμως του Ντόναλντ Τραμπ στις εκλογές των ΗΠΑ, ο οποίος έχει εκφραστεί ανοικτά υπέρ της προστατευόμενης οικονομίας, έχει ανησυχήσει σφόδρα τους ιθύνοντες τους ευρωσυστήματος, ακριβώς για το σχέδιο του νέου προέδρου. Ενώ η επιλογή της Χίλαρι Κλίντον στην προεδρία, θα εξασφάλιζε την εύρυθμη πορεία της διαδικασίας της συμφωνίας, αυτό πλέον δεν υφίσταται, με την επικράτηση του Τραμπ. Έτσι, πριν αλέκτωρ φωνήσαι, σπεύδει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνγκερ, να προκαταλάβει τυχούσα διαφορετική απόφαση του νέου ένοικου του Λευκού Οίκου. Μιλώντας σε συνέδριο στο Βερολίνο, τόνισε ότι η ΤΤΙP δεν θα οριστικοποιηθεί για τα επόμενα δύο χρόνια, δεν αναμένεται δηλαδή εμπορική συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ. Την ίδια στιγμή, τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας προειδοποίησαν τον Ντόναλντ Τραμπ για τις συνέπειες του απομονωτισμού και του παρεμβατισμού απευθύνοντας έκκληση προς τις ΗΠΑ «να συνεργαστούν με το Πεκίνο για να διατηρήσουν το διεθνές στάτους κβο». Στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, θυμίζω, ο Τραμπ υποσχέθηκε να καταργήσει τις εμπορικές συμφωνίες «America First» και απείλησε να ότι θα επιδιώξει μία περισσότερο μονομερή εξωτερική πολιτική βάσει του οικονομικού του πλάνου, γεγονός που ανησύχησε πολλές δυνάμεις. Για παράδειγμα, μίλησε για δασμούς 45% στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων, κατηγορώντας το Πεκίνο για την απώλεια των θέσεων στις ΗΠΑ. Όλα αυτά λοιπόν, επειδή η άλλη πλευρά του Ατλαντικού τα γνώριζε, ή ανέμενε τις εξελίξεις, προχώρησε διαφορετικά. Υπερέβη το εμπόδιο της ΤΤΙΡ, με ποιον τρόπο; Με τη δημιουργία της CETA! Η έλευση όμως Ομπάμα έχει και αυτό στην ατζέντα. Άλλωστε καθησύχασε τους Ευρωπαίους, σπεύδοντας να προκαταλάβει τον Τραμπ, δημιουργώντας τετελεσμένα!