Σε τροχιά ανάφλεξης τα δυτικά Βαλκάνια

Απειλές της Δύσης κατά του Σερβοβόσνιου προέδρου για το δημοψήφισμα και φόβοι για μεθόδευση νέας αλλαγής συνόρων στην περιοχή

Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΡΟΣΣΙΟΥ
«Εμείς δεν πρόκειται να επιτεθούμε σε κανέναν, αλλά να είστε σίγουροι ότι εμείς θα υπερασπιστούμε τη χώρα μας…».  Αυτή η ξεκάθαρη δήλωση, ανήκει στον πρόεδρο της Σερβικής Δημοκρατίας Μίλοραντ Ντόντικ, και αποτελεί απάντηση στον Μπακίρ Ιζετμπέκοβιτς, τον μουσουλμάνο επικεφαλής του προεδρείου της  Βοσνίας – Ερζεγοβίνης, μετά τις απειλές του τελευταίου κατά των Σερβοβόσνιων. Είναι γεγονός ότι τα δυτικά Βαλκάνια, έχουν μπει σε τροχιά ανάφλεξης, σε μια περίοδο παρατεταμένης και σοβαρής κρίσης. Το ενδεχόμενο μιας πολεμικής σύγκρουσης, που θα οδηγήσει σε αλλαγές συνόρων και νέες περιπέτειες την πολύπαθη ευρύτερη περιοχή, φαντάζει σχεδόν ως πραγματικότητα, αν δεν υπάρξουν ψύχραιμες φωνές και πρωτοβουλίες. Αφορμή, αποτελεί το επικείμενο δημοψήφισμα, που έχει αποφασίσει να διοργανώσει στις 25 Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση Ντόντικ της Σερβικής Δημοκρατίας, μία εκ των τριών συνιστωσών της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης. Στο δημοψήφισμα καλούνται οι πολίτες του ομόσπονδου σερβικού κρατιδίου να αποφανθούν αν θέλουν να καθιερωθεί η 9η Ιανουαρίου ως «Ημέρα Δημοκρατίας» για την Σερβική Δημοκρατία. Σε αυτή την απόφαση αντιτίθεται με έντονες αντιδράσεις η πλευρά των Βόσνιων μουσουλμάνων με επικεφαλής τον πρόεδρο του προεδρείου της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης Μπακίρ Ιζετμπέκοβιτς, ο οποίος υποστηρίζει ότι, η κίνηση αυτή είναι το πρώτο βήμα προς την απόσχιση. «Είναι απλώς μια εθνική γιορτή, δεν τίθεται θέμα οποιασδήποτε διάσπασης», απαντάει ο Μίλοραντ Ντόντικ και προσθέτει ότι «μόνον το Συνταγματικό Δικαστήριο είναι αρμόδιο να ακυρώσει την απόφαση», κλείνοντας οποιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση. Στο πλευρό του Ιζετμπέκοβιτς βρίσκεται εμμέσως το ευρωσύστημα με τους εκπροσώπους του, και βεβαίως οι ΗΠΑ που πιέζουν έντονα τόσο τον ίδιο τον πρωθυπουργό της Σερβικής Δημοκρατίας να ακυρώσει την απόφαση, όσο και τον πρωθυπουργό της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, (η Σερβία είναι εγγυήτρια δύναμη λόγω της συμφωνίας Ντέιτον), να «συνετίσει» τον Μίλοραντ Ντόντικ. Η έκπληξη βεβαίως, ήταν η «χαλαρή» στάση Βούτσιτς ως προς την απόφαση των Σερβοβόσνιων και η οποία προκάλεσε εύλογα ερωτηματικά και έντονη δυσφορία στο σύνολο του σερβικού Έθνους. Από την πλευρά τους, επισήμως, οι ΗΠΑ αιτιολογούν την ωμή παρέμβασή τους, ότι δεν επιθυμούν ένα «Ντέιτον 2» και δεν θα επιτρέψουν κινήσεις που θα το προκαλέσουν. Δεν είναι λίγοι ωστόσο, που πιστεύουν ότι η κατάσταση στην περιοχή μετά το δημοψήφισμα, δεν θα είναι πια η ίδια. Και αυτό, διότι οι μνήμες είναι νωπές του προηγούμενου δημοψηφίσματος στην Βοσνία. Αυτό διογκώνει την υπάρχουσα ανησυχία, καθώς όπως υποστηρίζεται, είναι πολύ εύκολο ξένα θεσμικά κέντρα, με αφορμή το γεγονός να προκαλέσουν χάος στην ευρύτερη περιοχή. 

Παρέμβαση Ρωσίας
Η κατάσταση, παίρνει πλέον διεθνείς διαστάσεις, καθώς ο πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας, μετά τις ισχυρές πιέσεις που δέχθηκε από ΗΠΑ, Ε.Ε. αλλά και τις απειλές κατά της ίδιας της ζωής του, αναζήτησε δυνατό παίκτη ως «στήριγμα». Και αυτός ο σύμμαχος δεν είναι άλλος από τον πρόεδρο Πούτιν. Έτσι, ο Ρώσος πρόεδρος, έστειλε πρόσκληση στον Μίλοραντ Ντόντικ, να επισκεφτεί την Μόσχα, τρεις ημέρες πριν το δημοψήφισμα (!), με σαφή τη σημειολογία της ημερομηνίας. Ενδεικτική είναι η δήλωση Ντόντικ, μετά την πρόσκληση από το Κρεμλίνο, με την οποία σημείωσε ότι συμφώνησε με τον πρόεδρο Πούτιν και ξεκαθάρισε ότι «η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος είναι τελειωμένη υπόθεση». Βεβαίως, για την Μόσχα, η επίσκεψη Ντόντικ είναι εξόχως σημαντική, καθώς αποτελεί τρόπον τινά, «δίοδος» για να παραμείνει η Ρωσία στα Βαλκάνια και μάλιστα να έχει δυνατότητα άμεσης παρέμβασης, αν και όποτε χρειαστεί. Και δεν πρέπει να μας διαφύγει της προσοχής ότι, η Μόσχα παρεμβαίνει σε μια χώρα και μόνον αν δεχθεί επίσημο αίτημα από την κυβέρνηση της χώρας. Η Σερβική Δημοκρατία πλέον, έχει εξασφαλίσει σημαντικό σύμμαχο και η Ρωσία ισχυρό άλλοθι για την παρουσία στα Βαλκάνια, γεγονός που θα της επιτρέψει να παίξει μια ακόμα παρτίδα σκληρού πόκερ με την Ουάσιγκτον στη διεθνή διπλωματική σκακιέρα. 
Κροατία-ΝΑΤΟ
Στις εξελίξεις αυτές, ως είναι φυσικό, οι ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να μείνουν με σταυρωμένα χέρια. Η κροατική κυβέρνηση, αποφάσισε τη διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ, στα σύνορα με την Σερβική Δημοκρατία (!), μια κίνηση που ανέβασε ακόμη περισσότερο το πολεμικό θερμόμετρο. Η άσκηση ονομάζεται «Πρίεντορ 2016» και θα χρησιμοποιηθούν αμερικανικά ελικόπτερα Kiowa και βλήματα Hellfire, που δεν είναι αμυντικά. Τα γεράκια του Πενταγώνου πέραν του Ατλαντικού, κάνουν τη δική τους κίνηση μέσω της Κροατίας, στέλνοντας μήνυμα στον «άτακτο» Σερβοβόσνιο πρόεδρο Μίλοραντ Ντόντικ. Επισήμως, ο κύριος στόχος της άσκησης, είναι να εκπαιδευτούν οι κροατικές δυνάμεις από τους ΝΑΤΟϊκούς στα σύγχρονα όπλα. Όμως, μια εκπαιδευτική άσκηση, όπως τονίζουν στρατιωτικοί αναλυτές, δεν είναι δυνατόν να διεξάγεται στα σύνορα με άλλη χώρα. Αυτή η συσσώρευση τέτοιας δύναμης πυρός στα σύνορα, συνιστά στην πραγματικότητα μια πραγματικά πολύ επικίνδυνη απειλή για τους Σερβοβόσνιους στα δυτικά Σερβικής Δημοκρατίας. Επίσης, η επιλογή της ονομασίας της άσκησης «Πρίεντορ» (είναι περιοχή της Σερβικής Δημοκρατίας), αποτελεί ένδειξη, ότι από πίσω κρύβεται πολιτικο-στρατιωτικό παιχνίδι, μια απειλή βίας ή ακόμη πιθανή επιθετικότητα. «Φανταστείτε τι θα συνέβαινε αν, για παράδειγμα, ο στρατός της Σερβίας στα σύνορα με την Κροατία, έκανε στρατιωτική άσκηση με την επωνυμία «Osijek 2016» (πόλη της Κροατίας), αναρωτήθηκε Σέρβος αξιωματούχος, μιλώντας σε τοπική εφημερίδα. Επισήμως, δεν υπήρξε καμία αντίδραση από την κροατική πλευρά. Είναι γεγονός πάντως, ότι η στρατιωτική αυτή άσκηση, με τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ να συμμετέχουν, σε μια ευαίσθητη περιοχή αλλά και συγκυρία, μόνο ευοίωνο και αισιόδοξο μέλλον δεν προμηνύουν.